İlk yazımda İran’a ulaşım, para, konaklama gibi konuları ayrıntılı bir şekilde size anlatmıştım. İlginizi daha çok çekeceğini düşündüğüm ikinci bölümle devam edelim!
İran’da Kıyafet Kuralları
İran’da kadınların turist olsa dahi başlarını örtmesi zorunlu. Bu başörtüsü siyah çarşaftan bereye, şapkaya kadar geniş bir aralık. Gençlerin çoğunun usulen örttüğü belli oluyor. Saçların görünmesi yasak değil. Sadece kadınların başında bir örtü olması gerekiyor. Bu kural yıllar içinde esnetilmiş. Şuan her çarşamba günü “White Wednesdays” denen bir akım ile kadınlar çarşamba günleri bu yasağı protesto amaçlı beyaz bir eşarpla başlarını kapatıyormuş.
Vücudu saracak dar elbise giymek, kadın erkek fark etmeksizin şort giymek, kadınların vücutlarını belirgin olarak gösterecek kıyafet giymesi yasak. Bu yasaklar ülkede şehirden şehire, şehirlerde bölgeden bölgeye esneyebiliyor. Örneğin Qom kenti muhafazakar bir şehir olduğundan çarşaf kullanımı oldukça fazla. Tahran veya İsfahan’da ise daha modern olduğundan kot pantolon giymek problem teşkil etmiyor.
MERAK EDİLEN KOMŞU: İRAN! (1) YAZISI İÇİN TIKLAYINIZ!
Ahlak Polisi
Herkesin düşündüğü gibi sokaklarda ahlak polisleri dolaşmıyor. Daha doğrusu sokaklarda polis görünümlü kimse yok. Ahlak polisi sivil polis olarak dolaşıyor. Biz seyahatimizde hiç denk gelmedik ancak tanıştığımız İranlılarla yaptığımız sohbetlerde polislerin uzaktan izlediklerini, şüpheli bir durumda gelip soru sorabileceklerini öğrendik.
Şüpheli durumdan kasıt ise örneğin iki sevgilinin yan yana dolaştığını fark eden polisin kimlik sorabileceğini, sevgili olduklarını anlaması durumunda önce ailelere bilgi verebileceğini söylediler.
Tahran’ın kuzeyinde genç çiftlerin herhangi bir dini veya yasal bir izin olmadan birlikte yaşayabildiklerini ve buna “White Marriage” dendiğini başka bir arkadaş söyledi. Polis kapı kapı dolaşıp bu evleri basmıyormuş. Sokakta şeriatın genel kurallarına aykırı durumlarda insanları uyarıyormuş.
İran’da Ev Partileri ve Alkol
Birçok kişi seyahatteyken Instagram üzerinden alkol ve ev partisini sıklıkla sordu. İran’da alkol satışı ve tüketimi oteller dahi yasak. İran halkı evinde şarap, votka üretiyormuş. Örneğin manava gidip üzüm sorduğunuzda manav “Yemek için mi, başka bir şey için mi?” diye sorup verilen cevaba göre müşteriyi yönlendiriyormuş.
Ev partileri ise daha çok belli semtlerde oluyormuş. İran’ı İbiza gibi hayal eden arkadaşlar vardı. Onlara cevaben şunu verebiliriz: Her gece farklı bir evde parti olmuyor. Bu partilerde yurtdışından kaçak getirilen alkol oluyormuş. Bunların da fiyatı oldukça yüksekmiş. Takım elbiseli kuryeler birayı kapınıza kadar getirip gidiyorlarmış.
Şikayet edilmesi durumunda polis bu evleri basıyormuş. Polis kapı kapı dolaşıp parti aramıyor. Zaten aynı sitede veya semtte oturanların da birbirini şikayet etmesi pek mümkün değil. Şayet polis bu evlere ani bir baskın yaparsa para ile polis susturuluyormuş. Diyelim o da mümkün değil alkol kullandığınızın anlaşılması durumunda 72 kırbaç cezası varmış. Bu ceza müslüman İran vatandaşlarını kapsamaktaymış ama riske girmeye de pek değmez.
İran Pahalı Mı?
Euro’nun ve Dolar’ın değer kazandığı Türk Lira’sının değer kaybettiği şu dönemlerde İran bizler için çok ucuz bir ülke. Özellikle benzinin ucuz olması nedeniyle ulaşım oldukça ucuz. (Ekim 2019’da benzinin litre fiyatı 10 cente denk geliyordu ama kasım ayında hükümetin ard arda yaptığı zamlar ile 3 katına çıktığını belirtmekte fayda var)
Ulaşım için taksi yerine Uber benzeri bir uygulama olan Snapp oldukça yaygın. Şehiriçinde ulaşıma 1 dolardan fazla para hiç vermedik. Bu nedenle gönül rahatlığı ile Snapp kullanabilirsiniz. Tahran’da metro bileti ise yaklaşık 60 kuruş diyebiliriz.
Ortalama bir restoranda yemekler kişi 20-30 TL, iyi bir kahvecide çay 9TL, kahve 12 TL. Çayı ince belli bardakta değil demlik olarak düşünün. 1 bardak değil 2 veya 2,5 bardak çıkıyordu. İyi bir et restoranında yemek ise kişi başı 50-60 TL. Porsiyonlar Türkiye ile kıyaslandığında oldukça fazla olduğundan fiyatların düşük kaldığını söyleyebiliriz.
Tahran Sam Cafe
Biz gezimiz sırasında özellikle İsfahan’daki müzelerin girişi pahalı bulduk. Müzelerin neredeyse hepsi turistler için kişibaşı 5 dolardı. Bu kadar ucuz bir ülkede müze fiyatının 5 dolar olması çok yüksek kalıyor.
Bunun dışında İran halılarının haklı olarak pahalı olduğunu belirtelim. İpek halıların en küçüğünün fiyatı 250-300$’dan başlarken, kilimlerin ise nispeten daha ucuz olduğunu söyleyebiliriz.
1750€ Değerinde İran Halısı
İran Yemekleri
İran mutfağını özetlemek gerekirse; safran, safran, safran. Safransız pilav zaten yok. Dondurmada safran, tavukta safran, çayda safran, sakızda safran, safranlı şerbet ve niceleri. Bir yemekte safranın tadına bakmama ihtimaliniz yok.
İran Yemekleri ve Safran
Safran dışında İran mutfağı ağırlıklı olarak et yemekleri ve baharatlardan oluşuyor. Her yemeğin yanında mutlaka pilav geliyor. Balığın yanında dahi pilav getiriyorlar. Pilavın porsiyonu ise inanılmaz derecede fazla. Ekipteki arkadaşlardan pilavını bitirebileni göremedik desek yalan olmaz.
Et dışında patlıcan yemekleri, humus, falafel de oldukça yaygın.
İran’daki İlginç Kurallar
İran gezisi sırasında birçok kural ve yasakla karşılaştık. Onları da madde madde özetlersek ilginç bir liste olacaktır.
Şort giymek hem kadınlar hem erkekler için yasak.
Kadınların kamusal alanda şarkı söylemesi ve dans etmesi yasak. Bu nedenle İran’da kadın şarkıcı yok. İran dışında yaşayan kadın şarkıcılar varmış.
Erkekler tuvaletinde pisuvar yok.
Restoranlarda bıçak talep etmedikçe getirmiyorlar.
Facebook, Twitter, Telegram, Couchsurfing yasak. VPN ile kullanılabiliyor.