Koronavirüs salgınında dünya çapındaki vaka sayısı 29 milyona yaklaşıyor. Virüs yüzünden hayatını kaybedenlerin sayısı ise çok yakında 1 milyona ulaşacak. Bilim insanları Covid-19'a çare olacak aşıyla ilgili çalışmaları son hızla sürdürürken bir yandan da virüsün insan vücuduna verdiği zararları anlamak için çalışmalar yapıyor. Uluslararası uzmanlardan oluşan bir araştırma ekibinin yaptığı yeni araştırma laboratuvar ortamında üretilen beyin hücreleri ve maymun beyni üzerinde gerçekleştirildi. Araştırmanın sonucuna göre bilim insanları koronavirüs hücrelerinin beyinde kendini kopyalayarak sağlıklı hücreleri de enfekte ettiği ortaya çıktı. Sağlıklı beyin hücrelerinin yakınında yer alan bu virüslü hücreler sağlıklı olanları adeta boğarak oksijensiz kalmalarına ve ölmelerine neden oluyor! Bilim insanlarının daha önce yaptığı araştırmalarda da Covid-19'a yakalanan hastalar arasında %30 ila %84 oranındaki hastanın nörolojik semptomlar geliştirdiği ortaya çıkmıştı. Şu an için sadece çevrimiçi ortamda yayınlanan bu yeni araştırmaya göre koronavirüsle enfekte olan beyin hücrelerinin hastalığı yenen kişilerden alan antikorlarla düzelebildiği açıklandı. Bu sonuca laboratuvarda geliştirilen beyin üzerinde yapılan çalışmalarla varıldı. Yapılan bu yeni çalışma koronavirüsün kendini kopyalayıp beyin hücrelerini öldürdüğünü kanıtlarken bir yandan da vakalarda görülen hezeyan ve beyin sisi gibi semptomlara da açıklık getirmiş oldu. Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda Covid-19 hastalarının ölüm sebepleri içinde beyinle ilintili bir bulgu yok. Ancak uzmanlar beyin hücrelerinde oluşan ve fark edilmeyen enfeksiyonların ölümcül olabileceği konusunda uyarıyor. Yale Üniversitesi'nden immunolog Dr Akiko Iwasaki ve ekibi laboratuvar ortamında bir beyin organoid'i yaparak çalışmalarını bunun üzerinde gerçekleştirdi. Organoid, in vitro olarak üretilen ve gerçekçi mikro-anatomiyi gösteren üç boyutta bir organın minyatürleştirilmiş ve basitleştirilmiş bir versiyonu. Bu organoid'lerde SARS-CoV-2 beyin hücrelerini sadece işgal etmekle kalmıyor aynı zamanda hareketlerini de değiştiriyor. Enfekte olan hücreler kendilerini hızla kopyalarken bir yandan da çevrelerindeki sağlıklı hücreleri oksijensiz bırakarak ölmelerine sebep oluyor. Nöron adı verilen beyin hücreleri normal şartlarda birbirleriyle elektrik sinyalleri aracılığıyla haberleşiyor. Sağlıklı bir beyinde bu iletişim çok hızlı ve kesintisiz şekilde yapılıyor. Ancak koronavirüs bu haberleşmeyi kesiyor. Enfekte olan hücreler yüzünden tıpkı kafa travması ya da Alzheimer hastalığında olduğu gibi beyinde oluşan ölü bölgeler hücreler arası iletişime engel oluyor ve ortaya hazeyanlar ya da beyin sisi denen durum çıkabiliyor. Viral enfeksiyonlar vücutta Alzheimer kadar kalıcı olmuyor elbette ancak Covid-19 da hastalarda bilinç bozukluğu yaratabiliyor. New England Journal of Medicine dergisinde haziran ayında yayınlanan bir makaleye göre koronavirüs hastalarının neredeyse %84'ünde nörolojik semptomlar görülüyor. Bu semptomların arasında bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, hafıza ve odaklanmada sıkıntılar var. Covid-19 yüzünden hayatını kaybeden hastaların bir kısmının otopsilerinde de beyinde hasar ve beyin hücrelerinde ölü gözlenmiş. Artık koronavirüsün beyne verdiği zarar ortaya çıktığına göre bilim insanları virüsün beyne nasıl ulaştığını ve bu konuyu nasıl çözeceklerini bulmak istiyor. Bu iki soru da şu an için cevapsız kalsa da araştırmacılar laboratuvarda elde ettikleri sonuçlarda iyileşen hastalardan alınan antikorların işe yaradığını görmüşler. Ankikor verilen hücreler hızla iyileşme gösterip enfekte olmamaya başlamışlar. Bu da araştırmacılara antikorlardan üretilecek ve güvenirliği kanıtlanacak aşı ya da daha farklı tedavi yöntemlerinin beyni koronavirüsün yarattığı yıkıcı etkilerden koruyabileceği konusunda umut veriyor.