GÜNDEME BAKIŞ - İzmir Büyükşehir Belediyesi (İzBB) Ağustos ayı üçüncü birleşiminde toplu ulaşım ücretlerine yüzde 20 zam yapılması komisyonlarda oybirliğiyle kabul edildi. Zamlı tarifeler 1 Eylül'de yürürlüğe girecek.

İZBAN'DA 90 DAKİKA UYGULAMASI SONA ERDİ!

Öte yandan İZBAN’da aktarma sistemine dahil olan 90 dakika uygulamasının kaldırıldığı açıklandı. Yeni düzenlemeyle birlikte İZBAN’da ve Halk Taşıtta seyahat eden yolcular, diğer toplu taşıma araçlarına ücretsiz veya indirimli aktarma hakkından yararlanamayacak.

ÖZKAN: "TEKNİK ÇALIŞMALAR TAMAMLANINCA UYGULANACAK"

Söz konusu önerge mecliste AK Parti ile CHP arasında sert tartışmalara neden oldu. Önergeye ilişkin söz alan CHP Grup Sözcüsü Yağmur Yurdakul Özkan, “ Eklemek istediğim kısım var. Önergeye konu İZBAN ücretlendirme sisteminin İzmirim kart uygulamasından çıkartılması hususunun ‘İZBAN A.Ş tarafından yapılacak teknik altyapı çalışmaları tamamlanınca uygulanacaktır’ şeklinde yapılacak değişiklikle oylanmasını istiyoruz” dedi.

TEKİN: "KARAR HUKUKEN YOKSUN"
AK Partili Meclis Üyesi Ercan Tekin, “Bu madde neden bu kadar acil koduyla geldi? O kadar uzun tartışmaya layık görülmeyen bir madde mi? Süreç ile alakalı bilgi vermemiz lazım. İZBAN ortak kurulmuş kıymetli bir proje. İzmir’de balıksırtı olacak şekilde ulaşımın buluştuğu nokta olarak geçiyor. 2021 yılında birçok konuda ulaşımla ilgili sıkıntılar oldu. İZBAN sıkıntılar yaşamaya başladı. Cemil Tugay, ‘üzerimize düşen bedeli ödedik’ dedi. TCDD’ye ödenen bir bedel yok. İnovasyon’a var. İzmir İnovasyon’un yazılımındaki payla alakalı madde geçirdik. Kent kart krizi olmuştu. Mevcut kartlarda sistemsel değişime gidilecekti. Bu kartların ihale süreçlerinde ihaleyi farklı firmaların almasından dolayı kaotik ortam oldu. Biz o zaman İnovasyona yetki verdik. Biz neden kendimiz yapabilecek bir sistem yapamadık? İZBAN bir anonim şirket yapısına sahip. Anonim şirket yapılarında yönetim kurulu kararları asli unsurdur. Ana sözleşmeyi ilgilendiren konularda kurul karar verir. Burada biz karar alıyoruz ve karar ile alakalı hiçbir rapor yok. Neden acil koduyla geliyor. Altyapı sistem yokken ve mevcut sistemi bile ihaleye çıkarak yapıyoruz. 90 dakikayı bu sürede ne yapacağız? Bunlarla alakalı nasıl bir geçiş modeli oluşturuldu? Karar hukuken yoksun” dedi.

KANER: "GAYRİ HUKUKİ OLDUĞU KANATİNDEYİM"

AK Partili Özgür Kaner ise, “ İZBAN gibi önemli konular ve buna benzer önemli maddelerin 2 güne sıkışmasından şikayetçiyiz. Biz detaylı bir şekilde inceleyip yeterli araştırma yapmamız gerekirken sıradan bir gündem maddesi gibi 2 saatte görüşmeye zorlanmak vicdanen bizi rahatsız ettiği gibi İzmir halkına ve meclise karşı haksızlık. 3 tane ana başlık talep var. 90 dakikadan çıkarılma, halk taşıt uygulamasından ve İzmirim karttan çıkarılma talebi. Uzun süredir devam eden konuda gönderilen yazının meclise bu şekilde sunulmasına dikkat etmek gerekiyor. Fiyat ve tarife belirleme yetkisi bizdeyken bu taleple hukuka aykırı gördüğüm bu taleple ne kadar bağlıyız? Yasalarla sınırlıyız, İzmir halkının çıkarını korumakla yükümlüyüz. Tarih konusunda ciddi sıkıntı var. Meclisten net bir tarih belirlememiz lazım. Halk taşıt uygulaması ise işçilerimize yapılan olumlu tarifeydi. Metroyu ayrı tutmanın da hiçbir mantığı yok. 90 dakika yerleşik bir sistem. Seçim vaatlerinde konuşuldu. Bunun da gayri hukuki olduğu kanaatindeyim” dedi.

YETER: “ZARARIN NEDENİ KUR ŞOKLARINDAN KAYNAKLI”

AK Parti’den gelen eleştirilere yanıt veren Candaş Yeter, “Biz plan bütçe komisyonu olarak şirketin mali yapısı hakkında bilgi içeren, İZBAN kurulunda görüşülen bağımsız denetim raporunu kendimize referans alık. Şirketin 2024 yılında 906 milyon 391 bin TL dönem zararı söz konusu, aynı raporun finansal tablo sunumuna ilişkin şirketin sermaye ve yasal yedekler toplamının 3’te 2’sinin karşılıksız kaldığı, dönen varlıkları 4 milyar küsur aştığı, 31 Aralık 2024 tarihi itibariyle sermaye ve yasal yedeklerin karşılıksız kalması nedeniyle borca batık kalması riski belirtilmiş. 2 genel müdür imzasıyla talep edilen 90 dakika ve halk taşıt uygulamasından çıkma talebi bağımsız denetim raporu da dikkate alınarak alındı. Zararlar olumsuz kur yapısından kaynaklı, ülke ekonomimizin istenilen istikrara ulaşamaması ve kur şoklarıyla karşılaşılmaya devam etmesidir” dedi.

KİŞİLİ: “DAĞ SÖYLEDİ TUGAY SPONSORLU PAYLAŞIM YAPTIRDI”

AK Partili Dilaver Kişili, “İlk olarak Hamza Dağ 90 dakikayı söyledi, ardından Cemil Tugay sosyal medya hesaplarında 90 dakika için sponsorlu paylaşımlar yaptırdı. Tunç Soyer’in haberlerine ambargo koyma çabası da bu konu da Tugay’ın olaylara kişisel bakmasındadır. Dokuz Eylül Gazetesi’nde çıkan bir haberden dolayı… İzmir basınına ambargo koyma çabasını gerekirse her maddede konuşarak dile getireceğim” dedi. Başkan Vekili Yıldır, AK Partili Kişili’yi uyararak, “Konuşma hakkınızı gündem dışı konuşmalarda konuşun” ifadelerini kullandı.

ÖZUSLU VE BOZTEPE GERGİNLİĞİ: “BELGELERİ ATARIM YÜZÜNE”

AK Partili Boztepe, CHP’li Mustafa Özuslu’nun İZBAN konusunda geçtiğimiz dönem savunduklarını bu dönemde tam tersine oy verdiğini ve savunduğunu iddia etti. Mustafa Özuslu ise elindeki belgeleri göstererek “Belgeler burada, atarım bunları senin yüzüne” çıkışında bulundu. Kısa süreli gerginlik Başkan Vekili Yıldır’ın müdahalesi ile sona erdi.

İNANÇ: "YÜZDE 20'LİK KISMINDA DÜZENLEME YAPIYORUZ"

Altan İnanç, “Konu tartışılmasın demedim. Konuştuğumuz konu İZBAN sisteminin 90 dakikadan çıkarılması konusu. Niye bunu konuşuyoruz? Çünkü İZBAN sisteme zarar ettiriyor. İZBAN’ın zararı nedeni ile konuşuyoruz. İZBAN uygulaması muhalefet sözcülerinin de söylediği gibi gerçekten merkezi hükümetle yerel yönetimin birlikte yaptığı başarılı uygulamadır. Kent ulaşımına da ciddi katkı koymaktadır. İzmir trafiğinin yüzde 20’sini İZBAN ile çözüyoruz. Geri kalan sistemi de ESHOT, İZULAŞ, İZDENİZ metro sistemiyle çözmüyoruz. Dolayısıyla 90 dakika İzmirlinin bütçesine katkı devam ediyor sadece yüzde 20’lik kısmında düzenleme yapıyoruz” açıklamasında bulundu.

İnanç şunları kaydetti:


2005 yılında belediyemiz ile TCDD arasında imzalanan protokol ile en düşük biniş ücretininin belirlendiği formül ile belirlenmesinde anlaşma sağlandığı ancak günümüzde uygulanmadığı görüldü. Bizdeki biniş ücreti 25 lira. Dolayısıyla yine sübvanse etmeye devam ediliyor. Bu konuştuklarımız ülke ekonomimizin de nereden nereye geldiğinin özeti. Dövizle alınan krediyi türk lirasına döndürseydik kaç lira faiz ödeneceğine baktınız mı? Bir sorun olduğu için bu uygulamaya geçilmek zorundadır. Taşınamayacak noktaya geldiği için aciliyet göstermektedir. Ben bu 186 kişilik meclis yapısında hiçbiriniz diğerinden daha az vicdanlı olduğu kanaatini taşımıyorum. Alınan kararları vicdan muhasebesi üzerinden tarif etmeyiniz. Hepimiz kent için doğru şeyler yapmaya çalışıyoruz. Dünya ve ülkemiz değişiyor. İZBAN iyi gitmiyor ama hiç değişmesin. Aklını kullanan mantığını kullanan insanlar yanlış giden şeyi düzeltmek isterler. Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti devletinin hükümeti devleti ne kadar temsil ediyorsa yerel yönetimlerde o kadar devleti temsil ediyordur. Bu proje uzun yıllar devam ettirilsin ve kentin uzun yıllar trafik yükünü çeksin diye bu tartışmaları yapıyoruz. yarın hiç kimse İZMİRİM kart ile İZBAN’a binemeyecek değildir. Uygulayıcıların deneyerek doğru oluru da yürüteceği bir sistemdir.

YILDIR: "200 MİLYON ÖNGÖRÜLMÜŞ 82 MİLYON İNSAN TAŞIMIŞ"

Başkan Vekili Zafer Levent Yıldır ise şunları kaydetti:

İZBAN araçlarının toplam 136 kilometrelik bir alanda çalıştığını söyleyen Yıldır, “Bu durumda araçların periyodik bakım süreleri çok hızlı şekilde doluyor. İhtiyaç olan 25 adet sette alınamıyor. Kritik verileri sağlayan parçalar ise yurtdışından yüksek maliyetle ithal ediliyor. Dokuzlu bir set beklerken altılı ya da üçlü setin gelmesi ve yolcu yoğunluğunun fazla olması sorun oluyor. İZBAN’da bu bakımlar ve onarımlar yolcuların güvenliği için yapılması zorunlu olan şeyler. 2025 yılında bakım onarım seferberliği yapıldı. 2026 yılında da bu devam edecek. Gecikme ve tahliyelerin sorunları ise ulusal hat üzerinde diğer taşımacılık şirketlerinin araçlarının da aynı hatları kullanması ve onun getirdiği sinyalizasyonla birlikte alt yapı sorunlarından etkilenen İZBAN araçları. Tek hat işletmeciliği yapılmadığı için iptal yaşandığı belirtiliyor. Faal halde bulundurulması için kapasitesinin üzerinde sürelerle 10-15 yıllık setlerde arıza sıklıkları artıyor. Sürdürebilir olmaktan uzak noktaya düşmesinin birkaç nedeni var. Protokolde belirlenen fiyatların belirlenememiş olması. TCDD’ye ödenmesi gereken bakım bedelleri ve onlara yapılan zamlar. Ücretlerinin belirlenmesi için sürdürülebilir olması için fizibilite raporu hazırlanıyor. Hazırlanan protokolde; taşıması öngörülen yolcu sayısı 200 milyon deniyor. Bu kadar yolcunun mevcut hat kapasitesiyle taşınması mümkün değil.
Yapılan protokolde 200 milyon dolar bilet geliri ve demiryollarına ödenmesi gereken miktar bilet gelirlerinin yüzde 5 olmasına karar verilmiş. 2024 bir yılda taşınan yolcu sayısı 82 milyon. Yaklaşık yüzde 15’i ücretsiz. Bilet geliri 22.18 milyon dolar olmuş ve TCDD’nin fatura ettiği hat kiralama bedeli protokole göre yüzde 5 7.56 milyon dolar.

"BİLETİN 1 DOLAR OLMASI GEREKİYOR"
Bu protokol maddesinin uygulanması durumunda biletin bir dolar olması gerekiyor. UKOME kararı sonrası protokolün bu maddesi uygulanmıyor. Bir dolar olması gereken yol başı biniş geliri 0.44 dolardan bugün 0.33 dolara kadar geriliyor. İZBAN’ın TCDD’ye sürekli olarak borçlanma durumu var bunlar ödenmediği durumunda yasal faiz uygulanıyor. Enerji fiyatlarına yüzde 300’den fazla zam geliyor. Tarih konusunda bir şey söyleyemiyorum. Biz istemez miyiz 90 dakika ya da 120 dakika olmasını. İZBAN’ın yönetimi de bunu tekrar tekrar değerlendirecektir.

TEKİN: "KARARIN DOĞRU OLMADIĞINI DÜŞÜNÜYORUM"
Ercan Tekin, “Buna hazır değiliz. Bunu detaylı bir şekilde tartışmadan bu kararı almanın doğru olmadığını düşünüyorum