Halil İbrahim GÜLER/ GÜNDEME BAKIŞ- İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi Kasım ayı yedinci oturumu Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in yönetiminde gerçekleşti. Meclis toplantısında ESHOT Genel Müdürlüğü’nün 2020 yılı performans programı ve mali bütçesi görüşüldü. Bütçe 1 milyar 444 milyon 576 bin TL olarak oy çokluğu ile kabul edildi. BAŞKAN SOYER’DEN İZSU TEŞEKKÜRÜ Toplantının açılış konuşmasını yapan İzmir Büyükşehir Başkanı Tunç Soyer, “İZSU’nun bütçe görüşmesi sırasında gösterilen demokratik olgunluk için tüm meclis üyelerimize çok teşekkür ediyorum. Büyük bir olgunlukla bu müzakereler yapıldığı için herkese tek tek teşekkür ederim, İzmir için bu bir gururdur” dedi. İZMİR’DE YOLCULARIN YÜZDE 46’SINI ESHOT TAŞIYOR ESHOT’un faaliyetleriyle ilgili açıklamalarda bulunan İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi CHP Gurup Başkanvekili Mustafa Özuslu, “ESHOT bütçesi İzmir’de ulaşım hizmetlerini sürdüren bin 536 otobüs ile şu anda yollarda olan ESHOT personeli arkadaşlarımıza şükranlarımı sunuyorum. ESHOT 76 yıldan beri çalışmaktadır. 1943 yılında kurulmuş İzmir’de lastik tekerlekli ulaşımı sağlamakla yükümlü bir kuruluşumuz. İzmirlilere eşit erişilebilir konforlu ve kaliteli bir hizmeti sunmak adına kurum tarafından ortaya konuş vizyona çalışmaları içermektedir. İzmir’de yüzde 46’lık yolcu payını sadece ESHOT taşıyor. Lastik tekerlekli ulaşımda yapılacak yatırımlar İzmir’in toplu yaşamında memnuniyetinde önemli derecede etkileyecektir. 2020 de İzmirlilerin konforlu ve rahat ulaşımını göz önünde bulunduran aynı zamanda dezavantajlı uygun ve çevre dostu otobüs alımını. ESHOT’un seferlerini gerçekleştireceği 20 adet elektrikli otobüs mevcut. Planlanan 100 adet ESHOT’a uygun ESHOT’un 20 adedinin elektrikli olması planlanmaktadır bütçede öngörülmüştür. Kuruma ait kapalı otobüs duraklarından 64 adet kapalı durak güneş en aydınlatma sağlanmakta 225 güneş enerjili aydınlatma sistemi planlanmaktadır. Kurum her yıl alacağı 200 durağın planlamasını yaparken dezavantajlıları gözeterek yapmaktadır. HER YIL 30 KADIN ŞOFÖRÜN İSTİHDAMI SAĞLANACAK Konuşmasına devam eden Özuslu, “İzmir’de ulaşımın sadece erkek sürücülerin egemenliğinde olmayacak. Başkanımızın kadın şoförlere imkan tanıması umuyorum kadınların istihdamı alanında hem de belediyemizin kadın erkek eşitliği anlayışına uygun olacak. Her yıl 30 kadın şoförün istihdamı sağlanacaktır.” HASTA-DOKTOR BEZETMESİ ESHOT’u hastaya, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni de doktora benzeten İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi AK Parti Grup Başkanvekili Özgür Hızal, “Geçtiğimiz gün İZSU’nun bütçesini ve performans programını görüştük. İZSU gibi ESHOT da İzmir için hayati önem taşıyan bir kuruluş. Ancak İZSU’dan ayrı olarak ESHOT’un bir durumu var; İZSU biraz daha bağımsız gibi dururken ESHOT özellikle finansal açıdan büyükşehir ile iç içe geçmiş bir kuruluş. Şöyle bir örnek vereyim; ortada bir hasta var ve bu hastayı iyileştirmeye çalışan bir doktor var. Hasta ESHOT, doktor İzmir Büyükşehir Belediyesi. Hastanın iyileşmeye, doktorun da iyileştirmeye niyeti yok. Çünkü yöntemsel değişiklikleri denemiyor. ESHOT’un bütçesine bakıyoruz; tahmini gelir 1 milyar 42 milyon. Bunun içerisinde 500 milyon civarında büyükşehrin vereceği yardımlar var. Yani reel olarak ESHOT gelir bütçesi 530 milyon civarında. Tabi burada gelirlerin ana unsuru taşınan yolculardan alınan ücretler. Ne ESHOT özel bir şirkettir ne de İzmirli hemşerilerimiz müşteridir. Eğer bu anlayışta olsaydı zaten karşısında net bir şekilde dururduk. ESHOT’un kar amacı güden bir şirket olmadığını biliyoruz ama şunu da biliyoruz; hastanın iyileşmeye, doktorun da iyileştirmeye niyeti olması lazım. 444 milyon bütçe açığının farkındayız, verilen 500 milyon yardımla birlikte… İzmir Büyükşehir Belediyesi ESHOT’un bütçesini arttırmak adına ulaşım ücretlerine zam yapsın demiyoruz, zam yapılsa ilk yaygarayı biz çıkaracağız. Ancak tekliflerimiz var. Bunların yapılması için sizlere ısrarcı olacağız, zorlayacağız. ESHOT’un gelirleri noktasında bir artış sağlamak çok kolay değil ama önümüzdeki yıllarda göreceğimiz birtakım reklamsal faaliyetlerle benzeri faaliyetlerle bir miktar arttırılabilir. Ama mesele giderler noktasında… Tedavi yöntemi derken ESHOT’un gelirini şişirecek bağışların, yardımların yanına acaba ESHOT’un bünyesini daha sağlamlaştıracak ya da reel kullanabileceğimiz bir yapıya getirilmesini sağlamalıyız. 2020 yılı giderlerine baktığımızda yüzde 25’lik kısım araçların akaryakıt, yedek parça, bakım ve onarım giderleri olarak görüyoruz. Yüzde 10’luk kısım yeni araç alımlarına ayrılmış. Kalan yüzde 65’i cari harcamalar, personel giderleri vb. Bugüne kadar ESHOT’ta doğru teşhislerin konulamamasından dolayı her yıl bütçe açığı artarak devam etmiş. Giderleri nasıl düşürebiliriz diye düşünülmemiş. Biz araç yaş ortalamamızı nasıl aşağıya çekebiliriz, bakım onarım giderlerini nasıl aşağıya çekeriz diye planlanmamış. 2014 yılında 240 milyon tahmin edilen büyükşehir yardımı 280 milyon olmuş, 2015 yılında tahmin edilen 240 milyon, 284 milyon olarak gerçekleşmiş, 2016 yılında 260 milyon olan 319 milyon olarak gerçekleşmiş, 2017 yılında 2020 milyon olarak tahmin edilirken 342 milyon gerçekleşmiş, 2018 yılında 280 milyon tahmin edilirken 351 milyon gerçekleşmiş. 2019 yılında da 360 milyon tahmin edilirken 392 milyon gerçekleşmiş. 2020’de de 500 milyon tahmin edilirken muhtemelen 600 milyon olarak gerçekleşecek. Bu 5-6 yıllık süreçte bir ESHOT yetkilisi çıkıp şunu düşünmesi gerekirdi; Her geçen gün tahminimizin üzerinde yardım yaptığımız bir kuruluşta giderleri nasıl düşürürüz diye değerlendirmek zorundaydı. Maalesef burada ciddi hatalar yapıldı ve yapılmaya da devam ediyor. Tüm ulaşım araçları içerisinde 2017-2018 yılları arasında toplam 1 milyon yolcu büyükşehir belediyesinin ulaşım araçlarından kaçmış. Burada bir problem var demektir. Ben 8 aylık meclis üyesi olarak bu verileri okuduğumda anlayabiliyorsam, yetkililer de anlıyordur diye düşünüyorum” diye konuştu. KEŞKE İZMİRLİLER SİZİN GİBİ ŞANSLI OLSA! Konuşmasına devam eden Hızal, “Araç yaş ortalamamız 9.5, 10’dur. Araç yaş ortalamasını düşürmek için bu yıl almamız gereken araç sayısı 350, biz 100 alacağız. Ara yaş ortalamamız düşmeyecek. Bunu düşürmezsek ne olacak araç bakım onarım gideri artacak, yakıt sarfiyatı artacak ve mazeret uyduracağız. Mazeret öne sürmek istedikten sonra her şeyi mazeret olarak sunabiliriz. Bizim doğru tedavi yöntemlerini bulmamız gerekiyor. Hastayı koşturamayız ama en azından ayağa kaldırıp yürütebilmek adına doğru programlamaları yapmak zorundayız. Maalesef bugüne kadar yapılmadı, süreç içerisinde de bunu görmüyoruz. Toplam durak sayısı 8 bin 580. Akıllı durak sayısı kaç? 2020 yılındayız, şuan akıllı durak sayısı 500. Beş yıl sonra planlanan akıllı durak sayısı bin. Sayın başkan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı olarak ilk göreve başladığında demişti ki; ‘İzmir’i bisikletle barışık bir kent yapacağım.’ Keşke İzmirliler de sizin kadar şanslı olsa da aracının arkasında bisiklet aparatı olsa ve İzmir’de bisikleti çok daha yoğun kullanabilse. Şuan 60 aparat var, planlanan 236… O yüzden bizim ESHOT noktasında doğru teşhisleri koyarak, doğru hamleler yaparak hala ana unsur olan taşımacılıkta ESHOT’u ayağa kaldırmamız gerekiyor.” İLAÇLAR SİZDE, HASTA EDEN DE SİZSİNİZ! Hızal’ın konuşmasına cevap veren Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Yeşim Tekoğlu, “İzmir’i demir ağlarla örmesek de demokrasiyle, özgürlükle, ulaşım ağlarıyla örüyoruz. İkinci huşu biz zam için yaygara yapamıyoruz çünkü iktidar partisi olarak sizin yaptığınız elektriğe zamlar girdilere zamlara yaygara yapamıyoruz çünkü siz diyorsunuz ki biz yaptık siz uyacaksınız. Hasta ve doktor konusunda, evet ilaçlar sizde ve hasta eden de sizsiniz. İlaçlarımız pahalı, elektrik pahalı, suyun girdileri pahalı ÖTV ve KDV yüksek. Demek ki ilaçlar sizde” diye konuştu. ÇOCUKLARI ANNELERİYLE BİRLİKTE ÜCRETSİZ GÖNDERMEYELİM Mİ? Hızal’ın ESHOT’un 500 milyon borçlanmaya yaptığı eleştirilere cevap veren Tekoğlu, “Muhtarlarımıza kart vermeyelim mi, çocukları anneleriyle birlikte ücretsiz göndermeyelim mi? Bunun kararını size bırakıyorum. Borçlanmanın nedeni ya da desteğin nedeni bunlar” dedi. 33 ARACIMIZ KAYIP! AK Partili meclis üyesi Fikret Mısırlı raporlardaki rakamlarla, Başkan Vekili Mustafa Özuslu’nun verdiği rakamlarının tutmadığımı belirterek ‘Sayın Başkanımız sanırım 33 aracımız kayıp. Web sayfasındaki rakamlar farklı, performansta konuşulan farklı, Mustafa Başkan’ın söylediği farklı. Her yerde farklı rakamlar dolaşıyor. Mustafa Bey’in verdiği rakamlara 1536 aracımız var. Bizdeki kitapçıkta farklı bir rakam yazıyor. Eğer rakamlarda bir yanlışlık yoksa 33 aracımız kayıp. Ayrıca araçlarımız çok yaşlandı. 25 yaşını doldurmuş 35 aracımız var. 800 aracımız ileri yaşta. Su anki yaş ortalaması 10,5 u buluyor. Avrupa’daki oran 4-5. Bu neyi beraberinde getiriyor, bakım ve gider. Araç bakımla ilgili para özel kalem müdürlüğünün bütçesinin yarısı kadar. Bütçe ağırlıkların uygun bulmuyorum. Biz Buca’dan yoğun saatlerde 178 tane otobüsü Hilal’e getiriyoruz. Konak Tünellerini kullanmamız lazım. En az 10 dakikalık bir zaman kazandırır” dedi. ENTEGRASYON SİSTEMİ KONUSUNDA EKSİK BİLGİLENME VAR ESHOT ile ilgili AK Parti kanadından gelen eleştiriler üzerine konuşan Başkan Soyer, “ESHOT’un entegrasyon sistemi konusunda fark ettim ki eksik bilgilenme var. Uygun görürseniz ESHOT Genel Müdürümüzden, entegrasyon sisteminin gelmişini geçmişini içeren toplu bir sunum yapılsın. Bazı şeyler anlaşılmamış. Bu sistemin İzmir’e nasıl adapte edileceğinin sunumunu yapalım. O zaman belki daha net anlaşılır” dedi. MHP’DEN YARDIM VE BORÇ TEPKİSİ Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Grup Başkan Vekili Selahattin Şahin ise, büyükşehir belediyesinin ESHOT’a yaptığı finansal yardıma yönelik eleştirilerde bulundu. Şahin, “Hep borç, hep yardım. Bu nereye kadar böyle devam edecek?” dedi. KÖKLÜ REFORM PAKETİNE İHTİYACIMIZ VAR Son olarak koşuna Soyer, “Elektrikli araçlarla ilgili, 400 elektrikli otobüs alınması cumhurbaşkanlığı ve hükmet tarafından onaylanmış durumda. Çağın gereklerine göre verilme meselesi, titizlikle üstünde durulması gereken bir mesele. Gönül ister ki filomuz çok daha fazla sayıda elektrikli araçla donanması. Hep mi büyükşehir belediyesi ESHOT’u finanse edecek, diyorsunuz. Türkiye’nin en ciddi ihtiyaçlarından birisi yerel yönetim reform paketi. Bunu saatlerdir tartışıyoruz biz alında memlekete hizmet etmeye çalışıyoruz ama paramız yok borçlanıyoruz. Biz ticaret erbabı değiliz. ÖTV ve KDV’nin inmesi, yetkilerin ve kaynakların artırılması lazım. Bu tür kısıtlanmaların ortadan kalkması lazım onun için çok köklü bir yerel yönetim reform paketine ihtiyacımız var” diye konuştu. ÇOCUKLUK ANISINI ANLATTI Soyer, “Bir anımı paylaşmak istiyorum. 10-11 yaşlarındaydım Güzelyalı’da oturuyorduk zaman zaman babamla troleybüse binerdik her binişimizde babam şoför ile selamlaşırdı. Benim için babamdan sonra en kallavi insan olarak o şofördü. Babam baş şofördü derdi, zaman zaman bende şoför olsam mı diye düşündüm. O baş şoför benim hayatımda çok kalıcı bir iz bırakmıştır. Şoförlerin ağır bir iş yaptığını biliyoruz. Çok kutsal bir görev yapıyorlar. İzmir’de başka kentlere göre bu konuda daha temiz bir sicilimiz var” dedi.