GÜNDEME BAKIŞ – Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı; İzmir’de daha önce örneğine rastlanmamış bir şekilde Bornova Erzene Mahallesi’ndeki 190 hektarlık alanı imara açmak için düğmeye bastı. Bakanlık; tarım ve zeytin arazinin imarını değiştirerek konut yapımının önünü açtı.
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ’NDEN İTİRAZ
Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi hazırlanan plana tepki gösterdi, vatandaşlara ve sivil toplum kuruluşlarına itirazda bulunmaları çağrısında bulundu. Hazırlanan plana karşı çıkan İzmir Büyükşehir Belediyesi, itiraz süresinin son gününü beklemeden bakanlığa itirazını yaptı. İtirazda; ‘Korunan alanlar kapsamında’, ‘Üst ölçekler kapsamında’, ‘Yürürlükte bulunan alt ölçekli 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planları kapsamında’, ‘İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı'na plan notu ilavesi kapsamında’, ‘Kurum görüşleri kapsamında’, ‘1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı’na işlenen Fay Hattı kapsamında’,‘Kullanım kararları, yapılaşma koşulları ve plan notları kapsamında’ başlıklarıyla yapıldı.
8 sayfalık itiraz dilekçesinde özetle şu görüşlere yer verildi:
*Söz konusu planlara ilişkin Belediye Başkanlığımız nihai görüşünün alınmadı
*Planlama alanına ilişkin ilgili meslek gruplarından uzmanlarca hazırlanarak imzalanan rapor, plan açıklama raporu ile birlikte sunulur." hükümlerine aykırı olarak hazırlandı
*Bahse konu plan onama sınırının tamamının "Doğal Sit - Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Koruma Alanı" olarak tescil edilen alan içerisinde kaldığ
*Planlamaya konu alanın sit statüsünün 1.Derece Doğal Sit Alanı’ndan Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Koruma
Alanı’na dönüştürülmesinin, Bakanlığın 01.07.2022 tarih 113 sayılı "Doğal Sit Alanları Koruma ve Kullanma Koşulları İlke Kararı" kapsamında yapılaşmaya konu edilerek kentsel yoğunluğu artırıcı müdahalelerden doğrudan etkilenebileceği görülse de; 2863 sayılı Kanun’un 17.maddesi uyarınca hazırlanacak 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planları’nda öngörülen plan kararlarının koruma planlaması ve ilkelerine, plan tekniği ve koruma mevzuatına uygun olacak şekilde yürütülmesi gerekiyor.
*Alanın doğal sit niteliğine rağmen kentin diğer bölgelerinden farklılaşmayan bir kentsel doku oluşturmasının ve koruma statüsüne sahip doğal dokunun bozulmasına sebep olacak şekilde tarif edilmesinin koruma amaçlı planlama esas ve ilkeleri ile çelişiyor.
*Bu yaklaşımın koruma amaçlı imar planı tanımında bulunan "tabiat varlıklarının sürdürülebilirlik ilkesi doğrultusunda korunması" hedefi ve ilgili "koruma ilkeleri ile uyumlu değil.
*İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı'nda; ölçeği gereği şematik olmakla birlikte tamamının "Doğal Sit Alanı" içerisinde, "Otoyol-Ekspres Yol" ve "Birinci Derece Yol" güzergahında, "Enerji İletim Hattı" ve "Doğalgaz Boru Hattı" üzerinde, büyük bir kısmının "Tarım Arazisi", bir kısmının "Orman Alanı"bir kısmının "Ağaçlandırılacak Alan" ve diğer kısmının "Kentsel Yerleşik Alan" kullanım kararlarında kalıyor.
*Her plan,planlar arası kademeli birliktelik ilkesi uyarınca yürürlükteki üst kademe planların kararlarına uygun olmak, raporu ile bütün oluşturmak ve bir alt kademedeki planı yönlendirmek zorundadır" ve "Arazi kullanım ve yapılaşmada sadece mekânsal strateji planları, çevre düzeni planları ve imar planları kararlarına uyulur" hükümlerinde belirtilen planların kademeli birliktelik ilkesine aykırılık teşkil ettiği, üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu değil.
*3194 sayılı Kanunu’nun 8/e maddesi uyarınca il bütünündeki tüm kurumların uygun görüşleri doğrultusunda ilgili Bakanlık tarafından henüz onaylanmamış olduğu halde İzmir Kuzey-Doğu Çevre Otoyolu (Km:0+000-41+000)Projesi’nin bahse konu planlara aktarılarak başlıca ulaşım akslarından biri olarak kabul edilmesinin üst ölçekli plan kararlarına ve kentin ulaşım sistemine yönelik temel politika ve kararlarına aykırı.
*Mekânsal Strateji Planı, Çevre Düzeni Planı, Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından oluştuğu göz önünde bulundurulduğunda; üst ölçekli plan ana kararlarının alt ölçekli plan kararlarını yönlendirici ve bağlayıcı nitelikte olduğu, üst ölçekli plan değişikliği yapılmasına gerek olmaksızın hazırlanacak olan koruma amaçlı imar planlarının "planların kademeli birlikteliği" ilkesine aykırı.
*İzmir Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nün 19.11.2024 tarih E-67970180-230.04.02-16731114 sayılı görüş yazısında planlamaya konu alanın "kısmen 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun, kısmen 5403 sayılı Kanun Kapsamında Kuru Marjinal Tarım Arazisi ve kısmen de İl Tarım Orman Müdürlüğü sorumluluğunda olmayan mevzuatlar kapsamında kaldığı" şeklinde görüş bildirilmiş olmasına rağmen; 3573 sayılı Kanun hükümlerine aykırı plan kararlarının getiriliyor.
*Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Ege İşletme Müdürlüğü’nün E.2952983 sayılı görüş yazısında Botaş Boru Hattı için belirtilen çekme mesafelerine uygun değil.
*Bahse konu 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ile "Gelişme Konut Alanı (Seyrek-Zeytinlik)", 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı ile "Konut (Zeytinlik Alan)" (%28’lik oran ile yaklaşık 53ha) şeklinde gösterildiği, zeytinlik alanlarda mevzuatta tariflenen %10 yapılaşma hakkının konut alanına konu edildiği, -Plan Notları’nda yer alan "Zeytinlik alanlarda; toplam inşaat alanının 150’ye bölünmesinden elde edilen sayı kadar yapı yapılabilir. Toplam İnşaat alanı 150m²’den küçük olan parsellerde ise tek yapı yapılabilir." hükmü doğrultusunda önerilen 52895m²’lik toplam inşaat alanı ile zeytinlik alanlara yaklaşık 352 yapı ve 1511 ilave nüfus getirilmiş olduğu, bu durumun zeytinlik alanlarda yapı ve nüfus yoğunluğu arttırdığı nedeniyle mevzuata aykırılık teşkil ediyor.
*Ayrıca; 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı ile "Konut (Zeytinlik Alan)" olarak belirlenen alanların kat yüksekliğinin (Yençok=…m. bina yüksekliği) ne olacağına ilişkin bir değerlendirmenin plan ve plan notlarında yapılmamış olduğu, bu durumun uygulamada sorunlara yol açabilir.
*Öneri Koruma Amaçlı İmar Planları ile; 26ha’lık alanın "Gelişme Konut Alanı" olarak planlanmış olduğu gibi gözükse de "Zeytinlik Alan" adı altında 53ha’lık alanın da "Konut Alanı" olarak planlandı.
*Planlama alanının ve çevresinin doğal niteliği kapsamında yürürlükteki planlarda kullanım kararlarının belirlenmiş olduğu, flora ve fauna açısından vazgeçilmez özellik gösteren bu alanın bahse konu planlarda önerilen kullanım kararlarının, zeytinlik alanlarda mevcutta bulunan zeytin ağaçlarının ve alanın doğal sit niteliğinin dikkate alınmadan ekolojik dengeyi bozacak müdahalelerle oluşturuyor.
*Planın uygulama aşamasında mevcut doğal yapının tespit ve korunmasına ilişkin bir plan notunun geliştirilmemiş.
*Öngörülen plan kararlarının anılan yönlerden koruma planlaması ve ilkelerine, planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine, imar ve koruma mevzuatına, plan bütünlüğü ve tekniklerine uygun değil
Belediyemiz sınırları içerisinde alt ölçekli imar planları bulunmayan zeytinlik alanlar ile birlikte zeytinlik alanları içeren Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı olarak tescilli alanlarda hazırlanacak alt ölçekli 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planları’na emsal teşkil edebileceği, bu durumun da kentimiz üzerinde çok büyük baskı ve risk oluşturacağı, tespit edilmiştir.
*Sonuç olarak yukarıda yapılan tespitler kapsamında; Bakanlık Makamı’nın 29.01.2025 tarih 11625068 sayılı Olur’u ile onaylanan 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı’nın; üst ölçekli planların ilke ve esasları ile plan bütünlüğüne, plan ana kararlarına ve plan uygulama hükümlerine, imar ve koruma mevzuatına, ilgili yönetmeliklere, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, planların kademeli birlikteliği ilkesine uygun olmadığı ve kamu yararına aykırı ve emsal teşkil edici nitelikte olduğu tespit edilmiştir.
