İngiltere’de yer alan Cardiff Üniversitesi’nden bilim insanları, Antarktika'daki buzdağlarının donmuş kıtadan giderek uzaklaştığını ve bu durumun Dünya'yı yeni bir buz çağına sürükleyen zincirleme olayların tetikleyici olduğunu ortaya koydu. BUZ ÇAĞI DÖNGÜLERİ SON 1,6 MİLYON YILDA HIZLANDI Araştırmacılar, buzul çağlarının nasıl başladığını anlamak için yapılan bir çalışmada geçmişteki iklim koşullarını yeniden inşa etti. Buna göre, Son 1,6 milyon yıldaki buzul çağı döngüleri, Dünya'nın Güneş yörüngesindeki periyodik değişikliklerle hızlandı. Ayrıca, bu durum yüzeye ne kadar güneş radyasyonun ulaştığını değiştirdi. Diğer taraftan, bu çalışmadan önce yörüngedeki küçük değişikliklerden kaynaklanan güneş enerjisindeki değişikliklerin Dünya'nın iklimini bu kadar dramatik bir şekilde nasıl değiştirebileceği hakkında çok az şey biliniyordu. Çalışma kapsamında kullanılan kaya parçaları, Uluslararası Okyanus Keşif Programı (IODP) tarafından geri kazanılan ve 1,6 milyon yaşındaki çökeltilerden elde edildi. Araştırmacılar, Buz Raflı Enkaz olarak bilinen bu birikintilerin, derin okyanus dolaşımında sürekli olarak foraminifera adı verilen küçük derin deniz fosillerinin kimyasından yeniden yapılandırılan değişikliklere yol açtığını buldu. TATLI SU BUZDAĞLARIYLA KUZEYE YAŞINIYOR Ekip ayrıca hipotezlerini test etmek için yeni iklim modeli simülasyonları kullandı ve büyük miktarda tatlı suyun buzdağları tarafından taşınabileceğini ortaya koydu. Bilim insanlarının belirttiğine göre, Güney Okyanus tuzlandıkça ve Kuzey Atlantik daha taze hale geldikçe, büyük ölçekli okyanus sirkülasyon modelleri çarpıcı bir şekilde değişmeye başlıyor. Ardından karbondioksiti atmosferden çekerek sera etkisini azaltıyor. Geçmişteki iklim koşullarını yeniden inşa eden bilim insanlarına güneyden kuzeye doğu hareket eden bu tatlı ve soğuk su akıntıları Dünya'yı yeni bir buz çağına sürüklüyor. Bununla birlikte, araştırmanın baş yazarı Aidan Starr, buzdağının erimesi ile okyanus sirkülasyonu arasındaki bağlantının son 1,6 milyon yıl boyunca her buzul çağının başlangıcında mevcut olduğunu keşfettiklerinde şaşkına döndüklerini söyledi. Starr, “Güney Okyanusu ve Antarktika'nın küresel iklimde öncü bir rolü olduğu biliniyordu, ancak bunu jeolojik kanıtlarda bu kadar net görmek çok heyecan vericiydi” ifadelerini kullandı. Çalışmanın ortak yazarı Profesör Ian Hall ise yaptıkları çalışmanın buzul çağı tarihinde önemli bir eksiği giderdiğini belirtti. DÜNYA ŞU AN HOLOSEN DEVRİNDE Öte yandan, dünya şu anda yaklaşık 11 bin yıl önce başlayan buzullar arası Holosen devri içerisinde yer alıyor. Holosen, insan türünün mevcut yerleşik hayata ve yazılı tarihe doğru önemli bir geçiş yaptığı ve dünya çapında kültürel gelişimlerin görüldüğü bir çağ olduğu ve yaşadığımız zamanı tanımladığı için jeolojik devirler arasında önemli bir yere sahip. Ancak, araştırmacılar insan kaynaklı karbon emisyonlarının etkisinin, Güney Okyanusu'nu Antarktika buzdağlarının ulaşamayacağı kadar sıcak hale getirebileceğini ve buzdağlarının erimesi ile başlayan bu 1,6 milyon yıllık buzul çağı döngüsüne son verebileceği konusunda uyardı. Profesör Hall, sonuçların iklimin gelecekte antropojenik değişikliklere nasıl tepki verebileceğini anlamak için kullanılabileceğine inanıyor.