GÜNDEME BAKIŞ - İzmir ve Türkiye 30 Ekim 2020'de tarihin en büyük felaketlerinden birini yaşadı. 3 yıl önce bugün saatler 14.51'i gösterdiğinde meydana gelen ve 16 saniye süren 6.6 büyüklüğündeki deprem, Bayraklı ve Bornova'da ciddi yıkıma neden olurken, 117 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi de yaralı olarak kurtarıldı.
Felaketin üzerinden tam 3 yıl geçti ve Paleosismolog Dr. Ramazan Demirtaş, sosyal medya hesabı üzerinden yaşanan felakette hayatını kaybeden 117 kişinin ölüm nedenlerini maddeler halinde sıraladı.
Demirtaş'ın açıklamalarının tamamı şu şekilde;
Çok önemli bir gerçeğin altını çizmek isterim. 30 Ekim 2022 Sisam depremi (Mw=6.6) merkezinden yaklaşık 70km uzaklıkta Bayraklı'da:
Rıza Bey Apt-36, Emrah Apt-32, Doğanlar Apt-15, Yağcıoğlu Apt-11, Yılmaz Erbek Apt, Barış Sitesi-11, toplam 117 kişinin ölüm nedeni:
1-) Depreme dayanıksız binalar
2-) Bataklık zemin
2a-) 70 km uzaklıktaki M6.6'lık Sisam depreminde Bayraklı'da kaydedilen maksimum ivme değeri 106.28 gal olup, Türkiye Deprem Tehlikesi Haritasına göre Bayraklı'da beklenen PGA 475 değeri 0.436g’dir.
2b-) Yani yıkımların olduğu Bayraklı'daki ivme, beklenen ivme değerinden 4-5 kat daha düşük olmuştur. Bir başka deyişle beklenen ivme değeri (0.436g) ya da 0,2g ile 04g arasında ivme oluşmuş olsaydı, orta ve az hasarlı binaların yıkılma olasılığı çok yüksekti.
3-) Bir çanak şeklinde çöküntü oluşturan İzmir Körfezi 600 m. kalınlıkta gevşek-suya doygun bataklık-kıyı-delta çökellerinden oluşmaktadır. İzmir çanağındaki zemin 70 km. uzaklıktaki bir depremin (Mw 6.6) hareketini birkaç kat büyütmüş ve süresini artırmıştır.
4-) Depremin 70 km uzaklıkta olması
İvme değerinin beklenen ivme değerinden 4-5 kat düşük olması nedeniyle, hasar çok olmakla birlikte yıkım nispeten daha az olmuştur.
5-) Ancak Ege Denizi ya da İzmir ve çevresindeki daha yakın faylarda olası 6.0-6.9 arası büyük bir deprem olma olasılığında 0.1g'den daha yüksek, 0.2g-0.4 g arası bir ivme değeri oluşabilir ve hasar-yıkım çok daha büyük olabilir.
6-) 0.1g'lik çok düşük ivmede yıkılmamış gibi görünen Bayraklı'daki az-orta hasarlı binalar 0.2g-0.4g arası bir ivme değerinde bir deprem olması durumunda yıkılma olasılığı çok yüksektir. Bu yüzden bir an önce iyileştirilmesi ya da daha güvenli bir yere taşınması uygun olacaktır.
7-) Ancak yukarıda ayrıntılı olarak belirttiğim üzere, deprem yıkımında en büyük etken, 10 kat zemin büyütmesi ve beklenen ivmeden 4 kat daha düşük ivme oluşmasına karşın, en küçük yatay ivmeye karşı koyamayan depreme dayanıksız binaların olmasından kaynaklanmıştır.
8-) Gevşek-suya doygun alüviyal zeminler #deprem hareketini kat kat büyütürler. Ancak 117 insanımızın ölümüne yol açan yıkımların zeminle yakından uzaktan hiç alakası yok..
Yıkımlar tamamen depreme dayanıksız ve mühendislik hizmeti almamış çok kötü binalardan kaynaklanmıştır.
9-) Zemin faktörü önemli, ancak sarı ile gösterilen yıkılan binaların zemini ile etrafındaki binaların zemini aynı..
10-) Yapmayın depremden daha çok zarar veriyorsunuz..
Bu kötü yapılaşmaya prim veriyorsunuz.