Halime ERDOĞAN / GÜNDEME BAKIŞ - Sayıştay Başkanlığı, Karşıyaka Belediyesi'ne ait 2021 yılı bulgularını yayınladı. Rapordaki bulgular kapsamında, "Taşınmazların Değer Tespitinin Yapılmaması, Belediyenin Şirketlerdeki Sermaye Tutarı ile Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının Uyumlu Olmaması, Bilançodaki Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı ile Faaliyet Sonuçları Tablosundaki Faaliyet Sonuçları Hesabının Uyumlu Olmaması, Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında İzlenmekte Olan Yatırımlardan Tamamlananların İlgili Hesaplara Aktarılmaması, Satışı Yapılan Taşınmazların Kayıtlı Değeri Yerine Satış Bedeli Üzerinden Kayıtlardan Çıkarılması, Duran Varlıklar İçin Yapılan Değer Artırıcı Harcamaların Doğrudan Gider Kaydedilmesi, Bazı Bilgisayar Yazılımlarının Haklar Hesabında Takip Edilmemesi, Sermaye Tutarlarının İşletilmesinden Doğan Zararın Hatalı Muhasebeleştirilmesi, Mahkeme Kararı Üzerine Ödenen Tutarların Davalı Şirketlere Rücu Edilmemesi, Belediye Bütçesinden Ödenen İdari Para Cezalarında İlgililere Rücu İşlemlerinin Başlatılmaması" başlıklarına yer verildi.
Sayıştay raporunda yer alan diğer bulgular ise şöyle:
Sosyal Denge Sözleşmesine Konusu Dışında Hükümler Konulması:
Belediye Mülkiyetindeki Bazı Taşınmazların Pazarlık Usulü ile Kiraya Verilmesi, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Yapılan Taşınmaz Tahsislerinde Süre Sınırına Uyulmaması, Kiralık Yerlerin Katma Değer Vergisinin İndirim Konusu Yapılmaması, Gecekondu Fonu Hesabına Aktarılan Payların Amacı Dışında Kullanılması, Bütçe Emanetleri Hesabında Kayıtlı Tutarların Mevzuatta Belirtilen Sıraya Göre Ödenmemesi, Ön Mali Kontrole Tâbi Taahhüt Evrakı ve Sözleşme Tasarılarının Bazılarının Malî Hizmetler Birimine Gönderilmemesi, Mevzuata Uygun Olmayan İş Eksilişi Yapılması, Doğrudan Temin ve Pazarlık Usullerinde Yasal Sınırı Aşan İşlerde Kamu İhale Kurulunun Uygun Görüşünün Alınmaması, Doğrudan Teminle Yapılan Bazı Alımlarda Piyasa Fiyat Araştırmasının Tek Kişiden Fiyat Alınarak Yapılması, Yevmiye Defterlerinde Boş Yevmiye Kayıtlarının Bulunması ve Geriye Dönük Kayıtların Yapılması, Gelir Kalemlerinin Bir Kısmının Tahsilat Oranının Düşük Seviyede Gerçekleşmesi, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Olmayan İşyerlerinin Bulunması, Otopark Bedellerinin Takip ve Tahsilatının Yapılmaması.
"FAALİYET TABLOSU GERÇEĞİ YANSITMAMAKTADIR"
Satışı Yapılan Taşınmazların Kayıtlı Değeri Yerine Satış Bedeli Üzerinden Kayıtlardan Çıkarılması başlıklı maddede, "taşınmazların çıkış kaydının satış bedelleri üzerinden yapılması sonucunda bilanço hesapları ile taşınmaz envanteri arasında bir uyumsuzluk ortaya çıkmakta ve 600/630 Gelir/Gider hesapları olması gerekenden az gözükmektedir. Aradaki farkın Faaliyet Sonuçları Tablosuna yansıtılmaması nedeniyle de Faaliyet Sonuçları Tablosu da gerçeği yansıtmamaktadır. Söz konusu husus 2020 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da bulgu konusu olarak yer almış ancak belediye tarafından düzeltici bir işlem yapılmamıştır" ifadelerine yer verildi.
Raporda dikket çeken diğer maddeler ise şöyle:
"DEĞER ARTICI HARCAMALAR GİDER KAYDEDİLMİŞ"
Duran Varlıklar İçin Yapılan Değer Artırıcı Harcamaların Doğrudan Gider Kaydedilmesi: , taşınmazlar için yapılan ve 34.000,00 TL’yi aşan harcamaların değer artırıcı harcama olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Buna karşın, 2021 yılı içerisinde belediyeye ait duran varlıklar için ömürlerini uzatacak ve verimlerini artıracak şekilde toplam 4 milyon 726.269,95 TL tutarında bakım onarım harcaması yapılmış olup, harcama tutarlarının ait oldukları varlıkların değeri ile ilişkilendirilmeksizin 630 Giderler hesabına kaydedilerek giderleştirilmesi, mali tablolarda 251 Yeraltı ve yerüstü düzenleri ve 252 Binalar hesaplarının bu tutar kadar noksan; 630 Giderler hesabının ise, aynı tutar kadar fazla görünmesine yol açmaktadır. Söz konusu husus 2020 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da bulgu konusu olarak yer almış ancak belediye tarafından düzeltici bir işlem yapılmamıştır.
"PAZARLIK USULÜ KİRAYA VERİLDİ"
Belediye Mülkiyetindeki Bazı Taşınmazların Pazarlık Usulü ile Kiraya Verilmesi: Belediye mülkiyetindeki yemekhane, kafeterya ve irtibat bürosu olarak kullanılan 3 adet taşınmazın, pazarlık usulü ile belediye şirketlerine kiraya verildiği görülmüştür.
"GECEKONDU FONU AMACI DIŞINDA KULLANILDI"
Gecekondu Fonu Hesabına Aktarılan Payların Amacı Dışında Kullanılması: Belediye tarafından açılan gecekondu fonu hesabının amacı dışında kullanıldığı tespit edilmiştir. Kamu idaresi, belirli bir fona tahsis niteliğinde olan bu gelirini, dönem içerisinde cari harcamalarını karşılamak amacıyla kullanmış, fondan kullanılan söz konusu tutarların halen fon hesabına iadelerinin yapılmadığı görülmüştür. Söz konusu husus 2020 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da bulgu konusu olarak yer almış ancak Belediye tarafından düzeltici bir işlem yapılmamıştır.
MEVZUATA AYKIRI İŞ EKSİLİŞİ
Bulguda belirtilen husus yükleniciye süre uzatımı verilmesi değil, yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine yüklenicinin kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlarının gelir kaydedilmemesi ve sözleşmenin feshedilerek hesabının genel hükümlere göre tasfiye edilmemesidir. Söz konusu yapım işinde teknik şartname ve uygulama projesinde yer alan fakat yüklenici tarafından zamanında yapılmayan, alana montajı yapılmamış ve idareye teslim edilmemiş kalemlerin tamamının (-% 8,6037426) iş eksilişi olarak kesilmesine karar verildiği görülmüştür. İş eksilişi, idarenin birtakım iş kalemlerine ihtiyacının kalmaması, sözleşme bedelinin %80’inden daha düşük bedelle tamamlanacağının anlaşılması, yapım işlerinde proje değişikliklerinin meydana gelmesi gibi sebeplerle gündeme gelebilecek bir konudur. Ancak söz konusu yapım işinde yüklenicinin tedarik edemediği kent ekipmanları, montajını yapamadığı aydınlatma sistemlerine ilişkin ihtiyaçlarından yapım işinin şartname ve projelerinde yer almasına rağmen yapılmadığı ve yapılamayan bu işlerin iş eksilişi olarak değerlendirildiği görülmektedir. Yaşanılan ekonomik sebeplerle üretim ağındaki sıkıntılardan dolayı ilgili kalemlerin tedarikinde sorun yaşanmasının da bir iş eksilişi nedeni olarak kabulünün mümkün olmadığı düşünülmektedir. Sonuç olarak, söz konusu yapım işinde yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi nedeniyle yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri gereğince sözleşmenin feshedilerek hesabının genel hükümlere göre tasfiye edilmesi gerekirken, yapılmayan imalatların iş eksilişi işlemine tabi tutulmasının mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmektedir.
"DOĞRUDAN TEMİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI"
İhtiyaçların Karşılanmasında İhale Usulleri Yerine Doğrudan Teminin Yaygın Olarak Kullanılması: Belediyenin mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin gerçekleştirilmesinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleriyle öngörülen temel usuller yerine, yaygın olarak doğrudan teminin kullanıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede 2021 yılı içinde toplam 29 ihalede açık ihale usulünün, 19 ihalede ise pazarlık usulünün kullanıldığı görülmüştür. Yıl içinde mal alım ihaleleri ile 24.416.309,17 TL, hizmet alım ihaleleri ile 29.268.509,75 TL, yapım işi ihaleleri ile 5.425.442,48 TL tutarında harcama yapılmış olmasına karşın, doğrudan teminle mal alımları için 10.363.359,18 TL, hizmet alımları için 15.589.537,54 TL, yapım işleri için 8.043.529,66 TL harcama yapılmıştır. Doğrudan teminle yapılan mal alımları toplam mal alımlarının %29,80’ini; hizmet alımları, toplam hizmet alımlarının %34,75’ini; yapım işleri ise toplam yapım işlerinin %59,72’sini oluşturmaktadır.
,"DOĞRUDAN TEMİNLERDE DİKKAT EDİLSİN
Doğrudan Teminle Yapılan Bazı Alımlarda Piyasa Fiyat Araştırmasının Tek Kişiden Fiyat Alınarak Yapılması: Arz piyasası oldukça geniş olan söz konusu mal ve hizmetlerde piyasa fiyat araştırmasının tek bir kişiden fiyat alınarak yapılması idareyi mal veya hizmeti rayiç fiyatların üstünde bir fiyattan alma riski ile karşı karşıya bırakabilmektedir. Diğer yandan, mal ve hizmet alımlarında piyasa fiyat araştırması tutanaklarının sadece mal veya hizmet alınan firmanın tekliflerini içerdiği dikkate alındığında yapılan işlemin piyasa araştırması olarak kabulünün mümkün olmadığı düşünülmektedir. Bu nedenle, doğrudan teminle yapılan alımlarda fiyatın piyasa rayiçlerinde gerçekleşmesi açısından piyasa fiyat araştırmasının doğru bir şekilde yapılması önem taşımaktadır.
