GÜNDEME BAKIŞ - Sayıştay’ın 2024 yılı İzmir Büyükşehir Belediyesi raporunda dikkat çeken bir bulgu yer aldı. “ Büyükşehir Belediyesi Tarafından Protokolle Şirketine Verdiği Kentsel Dönüşüm İşinin Şirket Tarafından Kanuna Aykırı Olarak Protokolle Kooperatiflere Devredilmesi” başlıklı bulguda şu ifadelere yer verildi
“Kanun kapsamında protokolle İzbeton AŞ’ye verilen kentsel dönüşüm alanlarının yapım işinin alt yüklenici bağlamında bazı kooperatiflere devredildiği görülmüştür. Büyükşehir Belediyesi tarafından ilgili madde hükmüne istinaden Uzundere Mahallesi3. ve 4. etap Kentsel Dönüşüm Alanı, Örnekköy 3 ve 4. etap Kentsel Dönüşüm Alanı, AktepeEmrez Kentsel Dönüşüm Alanı yapım işleri protokolle İzbeton AŞ’ye verilmiştir. Şirket tarafından aynı yapım işleri, 6306 sayılı Kanun’un 8’inci maddesi gerekçe gösterilerek alt yüklenici kapsamında kooperatiflere protokolle devredilmiştir.
BÜYÜKŞEHİR’DEN ALINAN İZİN YOK
Maddede kentsel dönüşüm yapım işlerinin, 4734 sayılı Kanun’a tabi idarelere yapılacak protokollerle devredilebileceği düzenlenmişken şirket tarafından söz konusu işler 4734 sayılı Kanun kapsamında olmayan kooperatiflere verilmiştir. Büyükşehir belediyesi ile şirket arasında imzalanan protokollerin “Devir” başlıklı maddelerinde idarenin yazılı izni olmadan protokollerin devredilemeyeceği ve devir alacaklarda da ilk protokoldeki şartların aranacağı ifade edilmiştir. Şirket tarafından protokollerin kooperatiflere devredilmesine yönelik olarak büyükşehir belediyesinden alınmış herhangi bir izin bulunmadan devirlerin gerçekleştiği görülmüştür.
DENETİM VE KONTROL YETKİSİ KULLANILMAMIŞ
Protokollerle kooperatiflere devredilen kentsel dönüşüm yapım işlerinden Örnekköy 3. ve 4. etap kentsel dönüşüm alanlarının süre uzatımları dâhil 2024 yılı ortasına gelindiğinde teslim edilmesi gerekirken 3. Etap için fiziki imalat seviyesinin %19,24 ve 4. Etap için fiziki imalat seviyesi %32,09 olduğu tespit edilmiştir. Şirket yönetim kurulu büyükşehir belediye başkanı ve genel sekreteri ile diğer üst düzey belediye yöneticilerinden oluşmaktadır. Bu kişilerin süreç boyunca hem şirket yönetiminde hem de belediye yönetiminde olmaları nedeniyle konuya vakıf oldukları halde belediye yönetimi ile şirket yönetim kurulu tarafından
denetim ve kontrol yetkisi kullanılmamıştır. Gelinen noktada yapım işlerinin mevcut halleri ile teslim alınmasına karar verilmiş ve 22.07.2024 tarihi itibariyle şirket ile kooperatifler arasında yapılan sözleşmeler sonlandırılmıştır.
BİLGİ MEVCUT DEĞİL
Kamu idaresi tarafından kentsel dönüşüm alanlarında yapımı kat karşılığı inşaat
ihaleleri ile yatırımcı/müteahhitler eliyle gerçekleştirilmesi planlanan ve fakat teklif alınamayan etaplarda 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'un 8.2
maddesi uyarınca Belediye ile Belediyenin iştiraki İzbeton AŞ arasındaki yapılan protokoller ve süreç hakkında bilgi verildikten sonra İzbeton AŞ tarafından yürütülen iş ve işlemlerin ilgili kurumlar ve Belediye İç Denetim Birimi tarafından incelenerek denetlenmesi neticesinde 03.07.2024 tarih ve 2025937 sayılı Başkanlık Makam Oluru alınarak gereği için İzbeton AŞ'ye gönderildiği, İzbeton AŞ ile Belediyenin imzaladığı protokoller ve ilgili mevzuata uygun olarak işlem tesis edilerek çalışmaların devam ettiği ifade edilmiştir. Kamu idaresi cevabında
büyükşehir belediyesinin uğrayacağı zararlara neden olanlar hakkında gerekli hukuki sürecin işletilmeye başlandığına ilişkin bir bilgi mevcut değildir.
HUKUKİ SÜRECİ İŞLET
Protokolle İzbeton AŞ’ye verilen kentsel dönüşüm alanlarına ait yapım işinin 6306
sayılı Kanun’a aykırı olarak kooperatiflere devredilmesi, belediye yönetiminin bilgisi olmasına rağmen gerekli denetim ve kontrol yetkisini kullanmaması, hak sahipleri ile yapılan anlaşmalar gereğince inşaat süresince verilmesi kararlaştırılan kira yardımı ödemeleri, inşaatların süre uzatımları dâhil verilen süre içerisinde bitmemesi ve iş programına göre çok geride kalması sebebiyle büyükşehir belediyesinin uğrayacağı zararlara neden olanlar hakkında gerekli hukuki sürecin işletilmesi gerekir.