GÜNDEME BAKIŞ - İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinden İZBETON A.Ş. hakkında, 2023 ve 2024 yıllarına ilişkin araç ve iş makinesi kiralama ihalelerinde usulsüzlük yapıldığı iddiasıyla İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatıldı.
İzmir Büyükşehir Belediyesi İç Denetim Birimi’nin 31 Ekim 2024 tarihli raporuna dayanan iddianamede, İZBETON’un belediye adına yürüttüğü işlerde, araçların fiili çalışma saatlerinin araç takip sistemiyle örtüşmediği, bu nedenle yüklenici firmalara ve İZBETON’a fazla ödeme yapıldığı belirtildi. Savcılığın talep ettiği Hazine ve Maliye Bakanlığı bilirkişileri de iç denetim raporuna benzer bir rapor hazırladı.
“TOPLAM 205 MİLYONLUK FAZLA ÖDEME”
Raporda, İzmir Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı tarafından düzenlenen ve İZBETON A.Ş.'nin yüklenici olduğu ihalelerde, kiralanan araçların günlük 6,5 saat çalışmış gibi gösterildiği ancak araç takip sistemi kayıtlarının bunu doğrulamadığı ifade edildi.
Yapılan teknik incelemelerde, yakıt ve bakım gibi kullanıma dayalı giderlerin ihale bedelinin önemli bir kısmını oluşturduğu, bu nedenle çalışılmayan saatler için ödeme yapılmasının kamu zararına neden olduğu kaydedildi. Araç takip sisteminden elde edilen veriler doğrultusunda, 2023 ve 2024 yıllarında toplam 199 milyon 434 bin 653 TL’nin yüklenici firmalara fazla ödendiği; bu tutarın, İZBETON A.Ş.’ye belediye tarafından yapılan toplam 205 milyon 184 bin 469 TL’lik fazla ödeme ile desteklendiği tespit edildi.
“KAMU ZARARINA NEDEN OLDULAR İDDİASI!”
Bu tespitlerin ardından İç Denetim raporu doğrultusunda İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı'na bildirildi. Savcılık, 20 Şubat 2025’te İzmir İl Emniyet Müdürlüğü Mali Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü’ne gönderdiği talimatta, tüm ihale ve ödeme işlemlerine ilişkin evrakların toplanmasını istedi. Soruşturma kapsamında ilgili belgelerin temin edilmesiyle birlikte, 10 Nisan 2025 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü'nden, ihale mevzuatına aykırılıkların ve kamu zararının tespiti amacıyla bilirkişi görevlendirilmesi talep edildi. Soruşturma süreci devam ederken, kamu zararına neden olduğu öne sürülen uygulamalarda sorumluluğu bulunan İZBETON A.Ş. ve İzmir Büyükşehir Belediyesi çalışanları hakkında yasal sürecin işletildiği öğrenildi.
HUKUKİ TESPİTLER ŞÖYLE:
İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 20 Şubat 2025'te talep ettiği belgeler kapsamında atanan bilirkişiler; hukuki, mali ve teknik incelemeler sonucu hazırladıkları 19 Haziran 2025 tarihli rapor ile soruşturmanın hukuki temelini açıkladı.
ALT YÜKLENİCİ YASAĞINA RAĞMEN SÖZLEŞME DIŞI UYGULAMALAR
"İZBETON’un, esas ihalelerde alt yüklenici kullanımını yasaklayan sözleşme hükümlerine (Madde 15.1) rağmen, ÇEVLOG ve EGETEM firmalarıyla alt ihaleler yürüttüğü belirlendi. İZBETON Genel Müdür Vekili ve ihale yetkilileri Hüseyin Şimşek ile Heval Savaş Kaya’nın bu uygulamaları bilerek yönettiği sonucuna varıldı. Bu eylemin, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 25, 26 ve 27. maddelerine aykırılık taşıdığı vurgulandı.
AŞIRI FİYATLANDIRMA VE KAMU ZARARI İDDİASI
Birincil ihalelerde toplamda 309,5 milyon TL (KDV dahil) fazla ödeme yapıldığı tespit edildi.
Alt ihalelerde ilave 158 milyon TL düzeyinde fazla ödeme gerçekleşti.
Toplamda günlük çalışma saatlerinin olduğundan fazla gösterilmesi neticesinde kamuya yaklaşık 468 milyon TL (ARVENTO kayıtları var) ve 967 milyon TL (ARVENTO kaydı olmayan araçlar) zarar oluştuğu belirtildi.
ARVENTO VERİ EKSİKLİĞİ VE USULSÜZLÜK
Çeşitli ihalelerde araç takip (ARVENTO) kayıtları ya eksik ya da yüksek gösterildi.
Muayene ve kabul komisyonlarının, bu denetimsiz durumu göz ardı ederek “kabul edilebilir” tutanaklar hazırladığı, bilerek eksiklikleri perdelediği vurgulandı.
Savcı, "Rapor, toplamda 2007’ye yakın araç hakkında ciddi usulsüzlük yapıldığını ortaya koydu" iddiasında bulundu.
TEKNİK DONANIM EKSİKLİĞİ
İhaleye konu 159 araçtan 6’sında, bir sonraki ihalede yer alan 150 araçtan 3’ünde araç takip ve kamera sistemi bulunmadığı tespit edildi.
Bu eksikliğin, araçların sözleşme koşullarını karşılamadığı halde teslim alındığını gösterdiği kaydedildi.
