GÜNDEME BAKIŞ – İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, göreve geldikten sonra büyük krizlerle boğuşan İZBETON ve diğer şirketlerin baştan sona incelenmesi için İç Denetim Birimine talimat verdi.

AYLARCA ÇALIŞTILAR

Denetçiler; İZBETON’un yaptığı ihaleleri inceledi. Burada yapılan fazla ödemelerle ilgili raporlar tutuldu.

Mufettisler Rapor Savciliga Verilsin Iste Buyuksehirin Ic Denetim Izbeton Raporu~1

GÜNDEME BAKIŞ savcılık dosyasımda bulunan raporla ulaştı. İşte İç Denetim Biriminin hazırladığı o rapor:

“İZBETON AŞ tarafından 2023 ve 2024 yıllarında gerçekleştirilen muhtelif cins ve miktarlardaki iş makinesi ve araç kiralanması ihalelerine ait hakediş belgelerinin incelenmesi sonucunda, belgelerde yer alan araçların çalışma saatlerinin, araç takip sisteminden elde edilen çalışma saatlerinden fazla olması ve bu suretle yersiz ödemelere sebebiyet verilmesi hususu inceleme raporunun konusunu oluşturmaktadır. Başkanlık Makamının 18.04.2024 tarih ve 1911366 sayılı görevlendirme yazısı ve İç Denetim Birim Başkanlığının 25.04.2024 tarihli yazıları doğrultusunda, İZBETON AŞ tarafından gerçekleştirilen ihalelerin incelenmesi sonucunda firmalara yapılan ödemelerle ilgili olarak işbu inceleme raporu hazırlamıştır.

TEK TEK ANLATILDI

Bir iş makinesi ve araç kiralama hizmet atımına ilişkin olarak yaklaşık maliyeti belirlenirken ve firmalar tarafından teklifler verilirken, teknik şartnamede belirtilen araç kullanımına bağlı giderler (akaryakıt, amortisman, yedek parça, tamir-bakım, bakım-onarım, sigorta vb giderler)

hesaplanarak birim fiyatlar oluşturulmaktadır. Bu kullanıma bağlı giderler içerisinde en Önemli maliyet kalemi ise akaryakıt gideridir. Dolayısıyla, bir aracın çalışma süresi ne kadar çok olursa aracın akaryakıt ve diğer giderleri artacak ve buna bağlı olarak kiralama fiyatı da daha yüksek olacaktır. Bu nedenle, gerek yaklaşık maliyetin belirlenmesi gerek hakediş ödemeleri sırasında araçların fiili çalışma süresinin dikkate alınması, bu sürelerin en doğru şekilde tespit edilmesi için de araç takip sistemi

verilerinin esas alınması gerektiği değerlendirilmektedir. 2023 ve 2024 yıllarında İZBETON AŞ tarafından yapılan araç ve iş makinesi kiralama ihaleleriyle ilgili hakedişler düzenlenirken araç çalışma sürelerinin nasıl belirlendiği hakkında İZBETON AŞ yetkilileri ile yapılan görüşmelerde ise, "Temizlik Araçlarına Ait Faaliyet ve Görev Kağıdı" verilerinin esas alındığı belirtilmiştir.

ÇALIŞMA SAATLERİ KAYDEDİLMEDİ

Örneklem olarak incelenen 2024 yılı Mayıs Ayında düzenlenen görev kağıtlarına bakıldığında; araçların işe başlama ve bitiş saatlerinin, başlangıç ve bitiş kinlerinin belirtildiği, aracın teknik kontrolleri için kontrol listesinin bulunduğu ve ilgili operatör ile formen tarafından imzalanmasının öngörüldüğü, ancak formen imzalarında eksiklerin söz konusu olduğu, bu durumda operatör tarafından imzalanan görev kağıtlarının esas alınarak hakediş düzenlendiği görülmüştür. Görev kağıtlarındaki işe başlama ve bitiş saatlerinin nasıl belirlendiğinin araştırılmasında ise, görev kağıtlarına araç takip sisteminden elde edilen fiili çalışma saatlerinin kaydedilmediği, günlük vardiyadaki işe başlama ve bitiş saatinin kaydedildiği tespit edilmiştir.

NE KADAR ÇALIŞTIĞI GÖSTERMİYOR

Hakediş belgelerindeki araç çalışma saatlerinin nasıl belirlendiğinin araştırılmasında ise , hakkediş belgelerine ne araç takip sisteminden elde edilen fiili çalışma saatlerinin ne de görev kağıtlarındaki işe başlama ve bitiş saatlerinin kaydedildiği görülmüştür. Hakediş belgelerinin büyük çoğunluğunda teknik şartnamelerdeki en az çalışma süresi olan 6, 5 saatin yazıldığı (aracın bozulduğu, bakım ve onanma gittiği, şoförün işe gelmediği vb. durumların idareye bildirildiği bazı saatler ile fazla çalışıma saatler hariç olmak üzere) tespit edilmiştir. Sonuç olarak, 2023 ve 2024 yıllarında İZBETON AŞ tarafından yapılan araç ve iş makinesi kiralama ihaleleriyle ilgili hakediş belgeleri düzenlenirken, hakediş listeleri ve görev kağıtlarına araç takip sisteminden elde edilen fiili çalışma saatlerinin kaydedilmesi gerektiği, oysa hakediş listelerinin büyük çoğunluğunda araçların günlük 6,5 saat çalışmış gösterildiği, dolayısıyla hakediş listelerinin ve görev kağıtlarının araçların gerçekte ne kadar çalıştığını göstermediği kanaatine varılmıştır.

VERİLERİN BÜYÜK KISMI İLETİLMEDİ

3.2.1 İZBETON AŞ Tarafiından Gerçekleştirilen İş Makinesi ve Araç Kiralama İşi (İhale No:2022/1494988)

İZBETON AŞ 'nin 2023 yılının ilk üç ayı için gerçekleştirdiği iş makinesi ve araç kiralama ihalesinde toplam 15 kalem sürücüsüz iş makinesi ve araç kiralaması gerçekleştirmiştir` Bu ihale neticesinde ihaleyi kazanan firmayla 04.01.2023 tarihinde üç ay süreli olacak şekilde 101.261.801,00- TL bedelle sözleşme imzalanmıştır. Bu İş makinesi ve araç kiralama ihalesine ilişkin hakedişlerin incelenmesinde ise öncelikli olarak araç çalışma süreleri ve araçların birim fiyatlarına göre yükleniciye ödenen bedeller hesaplanmıştır. Daha sonra, araç takip sisteminden araç türleri itibariyle çalışma süreleri raporları alınmak istenmiş fakat herhangi bir veriye sistemden ulaşılamamıştır. Bunun üzerine, İZBETON AŞ yetkilileri ile iletişime geçilerek, söz konusu ihaleye ait iş makinesi ve araçların "Araç Takip Sistemi" verileri talep edilmiştir. Ancak, yüklenici firma ve İZBETON AŞ tarafından 6 aydan önceki sistem verilerine ulaşılmasında güçlük yaşanmasından dolayı, iş makinesi ve araçlara ait 2023 yılı sistem verilerinin büyük bir kısmı tarafımıza iletilememiştir. Bu nedenle, 2023 yılının ilk 3 ayına ait hakedişlerde ver alan tüm araç kalemleri yerine, araç takip sistemi verilerine ulaşılabilen araç kalemleri baz alınmıştır. Dolayısıyla, raporumuzda yer alan tüm hesaplamalar bu çerçevede yapılmıştır.

FAZLA ÖDEME YAPILDIĞI İDDİASI

2023 yılı Ocak Ayı hakediş ödemesinde sistem verilerine ulaşılabilen

29 araç için yapılan hesaplamalarda, hakediş ödemelerinde yer alan araç çalışma saatlerinin sistemdeki çalışma saatlerinden daha fazla olduğu ve hakedişte yer alan 5.983 çalışma saatinin 2.571,18 saatlik kısmının sistemde kaydının olmadığı görülmüştür. Dolayısıyla, araçların fiilen çalıştığına yönelik somut bir veri bulunmadığı ve bu suretle 2023 yılı Ocak Ayı hakediş ödemesi için fiyat farkı dahil 1. 376.952.82TL fazla ödeme yapıldığı belirlenmiştir. (EK: 1 -1) Aynı şekilde izleyen aylardaki hakediş ödemelerinde de fazla ödemelerle karşılaşılmıştır. Yapılan

hesaplamalarda; 2023 yılı Şubat Ayı hakedişinde fiyat farkı dahil 1.400.027 ,82TL, 2023 yılı Mart Ayı hakedişinde ise fiyat farkı dahil 1. 398.871,96-TL, fazla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.

3.2.2 İZBETON AŞ Tarafından Gerçekleştirilen İş Makinesi ve Araç Kiralama İşi (İhale No:2023/64462)

İZBETON AŞ tarafından 2023 yılının ilk üç ayı İçin gerçekleştirilen hizmet aliminin bir benzeri, 2023 yılı geri kalan dokuz ayı için de gerçekleştirilmiştir. Söz konusu ihale neticesinde ihaleyi kazanan firmayla 29.03.2023 tarihinde dokuz ay süreli olacak şekilde 312.204.659,OO-TL bedelle sözleşme imzalanmıştır. Bu iş makinesi ve araç kiralama ihalesine ilişkin hakedişlerin incelenmesinde ise Öncelikli olarak araç çalışma süreleri ve araçların birim fiyatlarına göre yükleniciye ödenen bedeller hesaplanmıştır. Daha sonra, araç takip sisteminden araç türleri itibariyle çalışma süreleri raporları alınmak istenmiş fakat sadece 2023 yılı Kasım ve Aralık Aylarına ait sistem verileri alınabilmiştir. Bunun üzerine, İZBETON AŞ yetkilileri ile iletişime geçilerek, 2023 yılının diğer aylarına ait "Araç Takjp Sistemi" verileri talep edilmiştir. Ancak, yüklenici firma ve İZBETON AŞ tarafından tüm iş makinesi ve araçların sistem verileri tarafımıza iletilmemiştir. Bu nedenle, 2023 yılının Nisan Ayından Ekim Ayına kadar ki hakedişlerde yer alan tüm araç kalemleri verine, araç takip sistemi verilerine ulaşılabilen araç kalemleri baz alınmıştır. Dolayısıyla, raporumuzda yer alan tüm hesaplamalar bu çerçevede yapılmıştır.

1 MİLYON 234 BİN 698 TL’LİK ÖDEME

2023 yılı Nisan Ayı hakediş ödemesinde sistem verilerine ulaşılabilen

34 araç için yapılan hesaplamalarda, hakediş ödemelerinde yer alan araç çalışma saatlerinin sistemdeki çalışma saatlerinden daha fazla olduğu ve hakedişte yer alan 5.809 çalışma saatinin 2.231,46 saatlik kısmının sistemde kaydının olmadığı görülmüştür. Dolayısıyla, araçların fiilen çalıştığına yönelik somut bir veri bulunmadığı ve bu suretle 2023 yılı Nisan Ayı hakediş ödemesi için fiyat farkı dahil 1.234.698,94- TL fazla ödeme yapıldığı belirlenmiştir. (EK:l-4)

TESPİTLERE YER VERİLDİ

Aynı şekilde, izleyen aylardaki hakediş ödemelerinde de fazla ödemelerle karşılaşılmıştır. Yapılan hesaplamalarda;

2023 yılı Mayıs Ayı hakedişinde fiyat farkı dahil 1.620.930,12TL,

2023 yılı Haziran Ayı hakedişinde ise fiyat farkı dahil 1.615.760,74 TL,

2023 yılı Temmuz Ayı hakedişinde ise fiyat farkı dahil 1.901.249,22TL,

2023 yılı Ağustos Ayı hakedişinde ise fiyat farkı dahil 1.964.291,79TL,

2023 yılı Eylül Ayı hakedişinde ise fiyat farkı dahil 2.347.861,22 TL,

2023 yılı Ekim Ayı hakedişinde ise fiyat farkı dahil 2.678.645,80 TL,

2023 yılı Kasım Ayı hakedişinde ise fiyat farkı dahil 12. 362.976,60TL,

2023 yılı Aralık Ayı hakedişinde ise fiyat farkı dahil 15.668.218,85-TL,

fazla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, araç takip sisteminden verilerine ulaşılabilen araçlar için 2023 yılının tamamında

yapılan fazla ödemenin fiyat farkı dahil 45 . 570.485 ,88TL olduğu tespit edilmiştir.

BELEDİYE TARAFINDAN DA YAPILDI

3.2.3 İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı İş Makinesi ve Araç Kiralama İşi (İhale No: 2022/1162372)

İZBETON AŞ tarafından 2023 yılı içinde 3 ay ve 9 ay süreli olarak gerçekleştirilen yukarıdaki iki hizmet alımının, Belediyemizin "2023 Yılı İçin İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı Görevleri

Kapsamında İş Makinesi ve Araç Kiralanması" ihalesi kapsamındaki yüklenimlerini yerine getirmek amacıyla yapıldığı ve dolayısıyla bu atımlarda temin edilen araçların büyük bir çoğunluğunun Belediyemiz İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı tarafından kullaldığı belirlenmiştir. Bu nedenle; yukarıda bahsedilen iki hizmet alımı kapsamında İZBETON AŞ tarafından yüklenici firmaya yapılan fazla ödemelerin, Belediyemiz tarafından da aynı şekilde İZBETON AŞ 'ye yapıldığı görülmüştür.

3.3.2024 YILINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN İHALELER:

İZBETON AŞ tarafIndan 2024 yılında iki kez araç ve iş makinesi hizmet alımı gerçekleştirildiği, ilk hizmet aliminin 2024 yılının ilk üç ayım, diğer hizmet aliminin ise 2024 yılının geri kalan dokuz ayı kapsadığı belirlenmiştir.

3.3.1 İZBETON AŞ Tarafından Gerçekleştirilen İş Makinesi ve Araç Kiralama İşi (İhale No: 2023/1525759)

İZBETON AŞ tarafından 2024 yılının ilk 3 ayı için, toplam 16 kalemde 171 adet sürücüsüz iş makinesi ve araç kiralama hizmet alımı gerçekleştirmiştir. Söz konusu ihale neticesinde yüklenici ile

29.12.2023 tarihinde 178.103.575,OO-TL bedelle sözleşme imzalanmıştır. Hizmet alımı ile sağlanan araçların büyük bir kısmı Belediyemizin kullanımına veriliyor olsa da bazı araçlar İZBETON AŞ

kullanımında bulunmaktadır. İZBETON AŞ tarfından gerçekleştirilen söz konusu hizmet alımına ilişkin 2024 yılı hakkedişlerinin incelenmesinde öncelikli olarak araçların hakedişe esas çalışma süreleri ve birim fiyatlara göre yükleniciye ödenen bedeller hesaplanmıştır. Daha sonra, araç takip sisteminden araç türleri itibariyle çalışma süreleri alınmış ve birim fiyatlara göre bedeller hesaplanmıştır.

FAZLA ÖDEME BULGULARI

Hakedişte belirtilen araç çalışma süreleri ve dolayısıyla yükleniciye ödenen bedeller ile araç takip sisteminden alınan çalışma süreleri ve hesaplanan bedeller birbirleriyle uyuşmamaktadır. Örneğin; "Çift Kabin Kamyonet" için hakedişte 7.162 saat üzerinden 6.445.800,00-TL ödeme yapılmıştır. Ancak araç takip sisteminde çift kabin kamyonetlerin çalışma süresi 3.087 saat olarak raporlanmış olup, bu çalışma süresine göre ödenmesi gereken bedel tarafımızca 2.778.289,65-TL olarak hesaplanmıştır. Buna göre, çift kabin kamyonetler için 2024 yılı Ocak ayı

hakedişinde, araç takip sistemi çalışma süresine göre 4.075 saat fazla süre üzerinden toplam 3.667.510,35-TL fazla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.

Çift kabin kamyonetler için idare aleyhine belirlenen bu fiarklar, diğer kalemlerde de belirlenmiş ve yukarıdaki tabloda gösterilmiştir. Araç takip sisteminden alınan veriler doğrultusunda, 2024 yılı Ocak Ayında fiyat farkı dahil toplam 24.059.705 -TL fazla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir. (EK: 3-l ) İZBETON AŞ tarafından gerçekleştirilen 3 ay süreli "Muhtelif cins ve Mikıarlarda İş Makinesi ve Araç Kiralama İşi" hizmet ahmına ilişkin, Ocak Ayı hakedişi İçin gerçekleştirilen hesaplamalar Şubat Ayı

için de yapılmıştır. Araç takip sisteminden alınan veriler doğrultusunda, 2024 yılı Şubat Ayı için fiyat farkı dahil toplam 24.786.504,92-TL (Ek: 3-2) ve aynı şekilde 3 ay süreli hizmet aliminin son hakedişi olan

Mart Ayına ilişkin hesaplamalarda da fiyat farkı dahil toplam 26.148.999,54-TL fazla ödeme yapıldığı belirlenmiştir

3.3.2 İZBETON AŞ Tarafından Gerçekleştirilen İş Makinesi ve Araç Kiralama İşi (İhale No:2024/100371)

İZBETON AŞ tarafından 2024 yılının ilk üç ayı için gerçekleştirilen hizmet aliminin bir benzeri, 2024 yılının geri kalan dokuz ayı için de gerçekleştirilmiştir. Söz konusu ihale neticesinde yüklenici ile 15.03.2024 tarihinde dokuz ay süreli olarak 378.752.023,00-TL bedelle sözleşme imzalanmıştır. Bu hizmet alımı kapsamında, diğer hizmet alımından farklı olarak 6-8 m3 lük süpürge araçları bulunmamaktadır.

İZBETON AŞ tarafından gerçekleştirilen söz konusu hizmet atımına ilişkin olarak 2024 yılı Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos Aylarının hakedişlerinin incelenmesinde öncelikli olarak hakedişe esas süreler ve birim fiyatlara göre yükleniciye ödenen bedeller hesaplanmıştır. Daha sonra, araç takip sisteminden araç türleri itibariyle çalışma süreleri raporları alınmış ve birim fiyatlara göre bedeller hesaplanmıştır. Araç takip sisteminden alınan veriler doğrultusunda, 2024 yılı Nisan ayı için fiyat farkı dahil toplam 18.527 .546,72-TL fazla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir. (Ek: 3-4), Dokuz ay süreli bu hizmet aliminin 2. hakedişi olan Mayıs Ayında araç takip sisteminden alınan veriler doğrultusunda, fiyat farkı dahil toplam 19.927.380,65TL (Ek: 3-5), 3. hakediş olan Haziran Ayında fiyat farkı dahil toplam 14.152.826,66TL {Ek:3-6), 4. hakediş olan Temmuz Ayında fiyat farkı dahil toplam 13.297.626,40TL (Ek:3-7) ve 5. hakediş olan Ağustos Ayında fiyat farkı dahil toplam 12.963.577,32TL (Ek: 3-8) fazla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.

Kent Temizliği Şube Müdürlüğü İş Makinesi ve Araç Kiralama İşi (2023/1165086)

Yukarıda bahsedildiği üzere, İZBETON AŞ tarafından 3 ay ve 9 ay süreli gerçekleştirilen iki hizmet alımı, Belediyemizin "Kent Temizliği Şube Müdürlüğü Görevleri Kapsamında İş Makinesi ve Araç Kiralanması Hizmet Alımı" ihalesi kapsamındaki yüklenimlerini yerine getirmek amacıyla yapıldığı ve dolayısıyla iki hizmet alımında temin edilen araçların büyük bir çoğunluğunun İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı Kent Temizliği Şube Müdürlüğü tarafından kullanıldığı belirlenmiştir.

Bu nedenle; yukarıda bahsedilen iki hizmet alımı kapsamında İZBETON AŞ tarafından yüklenici firmaya yapılan fazla ödemelerin, Belediyemiz tarafından da aynı şekilde İZBETON AŞ 'ye yapıldığı görülmüştür. Belediyemizce "Kent Temizliği Şube Müdürlüğü Görevleri Kapsamında İş Makinesi ve Araç Kiralanması Hizmet Alımı" kapsamında İZBETON AŞ 'ye; 2024 yılında toplam 157.039.214,57TL fazla ödeme yapıldığı ve zarara sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.

SONUÇ BÖLÜMÜ

Denetim ekibimizce araç takip sisteminden elde edilen veriler doğrultusunda 2023 ve 2024 yıllında fiyat farkı dahil 199.434.653,20TL fazla ödemenin yapıldığı, İZBETON AŞ tarafından yüklenici firmaya yapılan bu fazla ödemelerin, Belediyemiz tarafından da aynı şekilde İZBETON AŞ'ye yapıldığı, aşağıdaki tabloda görüleceği üzere 2033 ve 2024 yıllarında fiyat farkı dahil olmak üzere 205.184.469,27TL fazla ödemenin yapıldığı tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, İZBETON AŞ tarafından 2023 ve 2024 yıllarında gerçekleştirilen İş makinesi ve araç kiralanması ihaleleri sonucunda yüklenici firmaya yapılan toplam 199.434.653,20 TL ve Belediyemiz iklim Değişikliği Sıfır Atık Dairesi Başkanlığının 2023 ve 2024 yıllarında gerçekleştirdiği iş makine ve araç -kiralanması ihaleleri sonucunda yüklenici İZBETON AŞ'ye yapılan toplam 205.184.469,27TL tutarındaki fazla ödemeler ve bu ödemelere sebebiyet veren Belediyemiz görevlileri ve İZBETON A.Ş görevlileri -hakkında gerekli yasal işlemlerin başlatılması amacıyla raporun Belediyemiz Teftiş Kurulu Başkanlığına gönderilmesi gerektiği kanaatine varıldığı belirtilmiştir”

SÜREÇ NASIL İŞLEDİ?

İzmir Büyükşehir Belediyesi İç Denetim Birimi; İZBETON’un yaptığı ihaleleri baştan sonra inceledi ve bununla ilgili bir rapor hazırlandı. Hazırlanan rapor Teftiş Kurulu Başkanlığına gönderildi. Ardından belediyenin bir Müfettişi 8 Kasım 2014'te, diğer müfettiş ilgili inceleme raporunun 11 Kasım 2024’te İzmir Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesi gerektiğini yazıyla Teftiş Kurulu Başkanlığına bildirdi. Rapor; 12 Kasım 2024’te değerlendirilmesi üzerine savcılığa yollandı.