Yüksek enflasyon ve hayat pahahlılığı, işsizi de çalışanı da zor durumda bıraktı. Öyle ki bir çocuğun kreş masrafı, asgari ücreti bile solladı.

Gazete Duvar'da yer alan habere göre kreş fiyatlarının yüksekliğinden veliler kadar, kreş sahipleri de şikayet ediyor. Veliler yeni sezon için istenen ücretleri karşılayamadıkları için işlerinden ayrılıp çocuklarının eğitimiyle kendileri ilgilenmeyi düşünüyor. Kreş sahipleri ise öğrenci bulamadıkları için masraflarını karşılayamadıklarını söylüyor. Kreşlerde ve anaokullarında çalışan öğretmenler de hak ettikleri maaşları alamamaktan dert yanıyor.

‘Ödediğim para, aldığım maaşı geçti’

Bir anne, kreş fiyatlarının geldiği bir noktayı “Ödediğim para, aldığım maaşı geçti” dedi. Nitekim, 2024-2025 sezonu için ‘erken kayıt fırsatları’ reklamıyla, kreşlerin talep ettikleri yıllık ücret, ay bazında hesaplandığında asgari ücreti geride bıraktı. Üstelik ücretler, kreşin bulunduğu konuma, sosyal olanaklarına, eğitim sistemine, yapılan aktivitelere, sınıflardaki çocuk sayısına ve eğitim diline göre daha da artabiliyor.

Anne Halime Demir, yıllar içinde kreşe ödediği ücreti, asgari ücret ile karşılaştırdı:
“2022 yılında, ilk işe başladığımda asgari ücret 5 bin 500 TL’ydi. Ben o dönem kızımın kreşine aylık bin 750 TL ödüyordum. Asgari ücret 8 bin 500 TL olduğunda 4 bin TL ödemeye başladım. Şu anda asgari ücret 17 bin TL ve kreş benden aylık 15 bin TL istiyor. Bunun içinde diğer masraflar da yok. Onları da hesaba kattığımda asgari ücretin üstüne çıkıyor. Kızımı üç yıldır aynı kreşe gönderdiğim için bu fiyatın bana özel olduğunu söylediler. İlk kez kayıt yapanlardan çok daha fazla isteniyor. Böyle giderse işi bırakır, kendim bakarım.”

‘Biz de böyle olmasını istemezdik’

Kreş sahipleri ise “Biz de böyle olmasını istemezdik” diyor.

Bir kreşin İstanbul Ataşehir’deki şubesinin vermiş olduğu bilgiye göre, yalnızca Türkçe eğitimin olduğu sınıflarda aylık ücret 19 bin TL’den başlıyor. Türkçe’nin yanında İngilizce eğitimin de verildiği sınıflarda ise başlangıç fiyatı aylık 24 bin TL. Bu rakamlar 35 bin TL’ye kadar yükseliyor.

Kreşin sorumlu müdürü, “Bir yıllık ücreti peşin ödemek isteyenlere bir miktar indirim uygulayabiliyoruz. Kredi kartı ile ödeme yapmak isteyenlere de yardımcı olmaya çalışıyoruz. İnanın bu fiyatlar bizi de rahatsız ediyor. Ancak maliyetler arttıkça biz de fiyatları artırmak zorunda kalıyoruz” ifadelerini kullanıyor.

‘Herkes kreşleri suçluyor ama suç bizde değil’

Avrupa menşeli bir kreşin Konya’nın Karatay ilçesindeki şubesinde de durum aynı. İlk kez kayıt yaptıracak olanlardan aylık 18 bin TL, geçtiğimiz dönem kaydı bulunanlardan ise 20 bin TL talep ediliyor. Bu rakamın ‘erken kayıt fırsatı’ olduğunu belirten kurum müdürü, Eylül ayında bu tutarın 25 bin TL’yi geçebileceğini söylüyor:
“Velilerimizin bazıları çocuklarını göndermeme kararı almışlar. Onlara da hak veriyorum. 5 bin TL daha aşağıda fiyat veren kreşler de var ama eğitim kalitemiz ve imkanlarımız aynı değil. Herkes kreşleri suçluyor ama suç bizde değil. Tüm masraflarımız iki katına çıktı ve daha da artıyor. Keşke elimizden bir şey gelse. Korkarım bu rakam Eylül'de 25 bin TL’yi geçecek.”

En yüksek fiyatlar İstanbul ve İzmir’de

Özel Anaokulları Derneği’nden (ÖZADER) edinilen bilgiye göre, Türkiye’de en yüksek kreş ücretleri İstanbul ve İzmir’de... Ülke genelinde ise ortalama ücretler aylık 13 bin TL ile 50 bin TL arasında değişiyor. 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerin etkilemiş olduğu şehirlerde ise tarifeler diğer şehirlere göre nispeten daha düşük.

‘İstanbul’daki 1652 anaokulu ve kreşten 500’ü el değiştirdi ya da kapandı’

ÖZADER Başkanı Hacı Murat Kuş, kayıt ücretlerinin yükselmesinin sebebinin, artan maliyetlerden kaynaklandığını söyledi. Kuş’un vermiş olduğu bilgiye göre; İstanbul’da 50 öğrenci kapasiteli butik bir anaokulu binasının kirası 150 bin TL’den başlıyor. Yine Kuş’un aktardığına göre; maliyet kalemlerinin en büyüğü sayılan ‘personel maaşları’ da göz önünde bulundurulduğunda, 50 öğrenci kapasiteli bir kreşin aylık gideri 500 bin TL’ye kadar dayanıyor.

Kuş, maliyetleri karşılayamayan kreş ve anaokullarının ise kapanma noktasına geldiğini söyledi: “Eskiden 100 öğrenci kapasiteli bir kreş, kendi kontenjanını rahatlıkla doldurabiliyordu. Şu anda 50 öğrenci bile zor bulunuyor. Geçtiğimiz yıl İstanbul’da 1652 tane özel anaokulu vardı. Bunların yaklaşık 500 tanesi el değiştirmek veya kapanmak zorunda kaldı.”

Öğretmenler de şikayetçi: 'Fiyatlar artsa da öğretmen maaşları yerinde sayıyor'

Kreş ücretleri artsa bile bu kurumlarda çalışan öğretmenler için pek de değişen bir şey olmuyor. Anaokulu ve kreş öğretmenlerinin birçoğu, asgari ücret altında ve güvencesiz şekilde çalışmak zorunda bırakıldıklarını iddia ediyor.