Koronavirüse yakalandıktan altı ay sonra, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki 1,6 milyon kadar insan hala koku alamıyor veya koku alma yeteneklerinde büyük bir değişiklik yaşadı. Durum dünyanın diğer ülkelerinde de aşağı yukarı aynı. Nature Genetics dergisinde yayınlanan bir araştırma, koronavirüs enfeksiyonundan sonra koku kaybıyla ilişkili genetik bir risk faktörü tanımladı. Araştırma ihtiyaç duyulan tedavilere giden yolu işaret edebilecek bir keşif. KOKU ALMA HÜCRELERİNE ZARAR VERİYOR Kovid-19 sonrası duyu kaybının kesin nedeni bilinmiyor ancak bilim insanları bunun, burnun koku alma epiteli adı verilen kısmındaki hücrelere koronavirüsün verdiği hasardan kaynaklandığını düşünüyor. Bu hücreler, insanların koklamasına yardımcı olan koku alma nöronlarını korur. NEDEN SADECE BAZI KİŞİLERDE OLUYOR? Vanderbilt Üniversitesi'nde kulak burun boğaz doçenti Dr. Justin Turner, "Enfeksiyondan koku kaybına nasıl geçtiğimiz belirsizliğini koruyor" dedi ve şöyle devam etti; "Erken veriler, koku alma epitelin destekleyici hücrelerinin hastalık sırasında zarar gördüğü ve nöronların kendilerinin ölümüne yol açtığını gösteriyor. Ama bunun neden sadece bazı kişilerde meydana geldiğini gerçekten bilmiyoruz." GENETİK RİSK FAKTÖRÜ Çalışmaya göre, iki koku alma geninin yakınındaki bir genetik lokus, Kovid kaynaklı koku ve tat kaybıyla ilişkilendiriliyor. Bu genetik risk faktörü, SARS-CoV-2 ile enfekte olan bir kişinin koku veya tat kaybı yaşama olasılığını yüzde 11 artırıyor. Bazı tahminler, 5 Kovid hastasından 4'ünün bu duyuları yeniden kazandığını öne sürse de, araştırmalar, koku alma ve tatma konusundaki kalıcı sorunların fiziksel sağlığı ve psikolojik refahı etkilediğini öne sürüyor. Araştırmacıların incelediği ABD ve İngiltere'den 69.841 Koronavirüs pozitif kişiden oluşan grupta, yüzde 68'i semptom olarak koku veya tat kaybı bildirdi. İŞİN SIRRI UGT2A1 VE UGT2A2 ARASINDA Çalışma ekibi, koku alma duyusunu kaybedenlerle bu etkiyi yaşamadıklarını bildiren kişiler arasındaki genetik farklılıkları karşılaştırdıktan sonra, bu bölünmeyle ilişkili genomun iki gen, UGT2A1 ve UGT2A2'nin yakınında yer alan bir bölgesini buldu. Bu genlerin her ikisi de koku ile ilgili maddelerinin metabolize edilmesinde rol oynar. DOĞUŞTAN GELEN GENETİK KOKU VE TAT KAYBININ NEDENİ OLABİLİR Monell Chemical Senses Center müdür yardımcısı Danielle Reed, "Bu bulgular Kovid-19 ile tat ve koku kaybının neden bazı insanlarda olup bazılarında olmadığını açıklıyor. Doğuştan gelen genetik koku ve tat kaybının nedeni olabilir." Çalışma ayrıca bilim adamlarının can sıkıcı duruma tedavi bulmasına yardımcı olabilir.