GÜNDEME BAKIŞ - Sayıştay raporunun “diğer bulgular” bölümünde “Şirketin Yabancı Kaynaklarının Öz Kaynaklarını Geçmesi Sebebiyle Finansal Gider Kısıtlamasına Tabi Olması” bulgusunda, “Şirketin yabancı kaynaklarının öz kaynaklarını geçmesi sebebiyle finansal gider kısıtlamasına tabi olduğu görülmüştür” ifadesine yer verildi.

Bulguda şöyle denildi:

“Şirket tarafından yabancı kaynak öz sermaye dengesini sağlanarak kullanmış olduğu yabancı kaynaklara ait giderleri finansal gider kısıtlaması uygulamasına tabi olmadan tamamının giderleştirilmesinin sağlanması gerekmektedir” denildi.

‘YÖNETİM KURULU KARARI ALINMADI’

“Şirketin Mali Yapısını Etkileyecek Olağan Faaliyetleriyle İlgili Olmayan Sözleşmelerin Yönetim Kurulu Kararı Alınmadan Genel Müdür Tarafından İmzalanması” ile ilgili bulguda ise şöyle denildi:

“Şirketin genel mali yapısını etkileyecek düzeyde olan kentsel dönüşüm yapım işi sözleşmelerinin herhangi bir yönetim kurulu kararı alınmadan genel müdür tarafından imzalanarak yürürlüğe koyulduğu görülmüştür. Yapılan incelemelerde, Şirketin esas sözleşmesinde yetki devrine ilişkin bir hüküm olmadığı veya iç yönergeyle bir yetki devri yapılmamasına rağmen genel müdür tarafından Şirketin mali olarak genel yapısını etkileyecek sözleşmelerin yönetim kurulu kararına dayanılmadan imzalandığı görülmüştür. Şirketin muammen bedeli 1.254.881.263,74 TL olan 4 adet kentsel dönüşüm yapım işinin genel müdür imzasıyla yürürlüğe konulduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Şirketin herhangi bir yetki devri olmaksızın yönetim kurulu kararına dayanılmadan genel müdür imzasıyla sözleşmede taraf olarak yükümlülüğe girmemesi gerekmekte olup yapılacak yetki devrine ilişkin düzenlemelerle yönetim kurulu kararı alınmadan genel müdür tarafından imzalanan sözleşmelerle taraf olabilecektir.

‘KENTSEL DÖNÜŞÜM YAPIM İŞLERİ ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARA İHALESİZ DEVRELDİ’

“Kentsel Dönüşüm Yapım İşlerinin İhalesiz Olarak Protokolle Devredilmesi” başlıklı bulguda ise, “Şirketin, İzmir Büyükşehir Belediyesinden 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında protokolle yüklendiği kentsel dönüşüm yapım işlerini üçüncü şahıslara mevzuata aykırı olarak ihalesiz devrettiği görülmüştür. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından ilgili madde hükmüne istinaden Uzundere Mahallesi 3.Etap Kentsel Dönüşüm Alanı, Örnekköy 3.4 Etap Kentsel Dönüşüm Alanı, Aktepe Emrez 1. Etap Kentsel Dönüşüm Alanı yapım işleri protokolle şirkete verilmiştir. Şirket tarafından aynı yapım işleri de ilgili madde gerekçe gösterilerek üçüncü şahıslara protokolle devredilmiştir. Ancak maddede kentsel dönüşüm yapım işlerinin 4734 sayılı Kanun’a tabi idarelerle yapılacak protokollerle devredileceği düzenlenmişken Şirket tarafından söz konusu işler üçüncü şahıslara verilmiştir. Sonuç olarak, Şirket tarafından söz konusu yapım işlerinin 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun hükümleri uyarınca protokolle üçüncü şahıslara verilmesi mümkün değildir” denildi.

‘SINIRLAR İÇİNDE UYGULANMALI’

“Kamu İhale Kanunu’nda Yer Alan İstisna Şartlarını Sağlamayan Alımların İstisna Kapsamında Tedarik Edilmesi” başlıklı bulguda ise şu ifadelere yer verildi:

“Şirket tarafından Kanun’un 3/g istisna maddesinin uygulanabilmesi için alımların ticari ve sınai faaliyetler çerçevesinde doğrudan hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine ilişkin mal veya hizmet alımları olması gerekmektedir. Ancak Şirket tarafından ticari faaliyetiyle ilgili olmayan başka bir ildeki okul yapımına ilişkin bir projenin istisna hükümlerine istinaden hizmet alımı yöntemiyle yapıldığı görülmüştür. Sonuç olarak, istisna hükümlerinin uygulama alanı mevzuatta belirtilen sınırlar çerçevesinde uygulanması gerekmektedir.

‘BAKANLIKTAN ONAY ALINMALI’

Sayıştay raporunda, “Şirket Tarafından Belediye Mevzuatı Hükümlerine Uyulmadan Borçlanılması” başlıklı bölümde ise, “5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Diğer hükümler” başlıklı 28’inci maddesinde, Belediye Kanunu ve diğer ilgili kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümlerinin ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanacağı ifade edilmiş olup 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 68’inci maddesinin, büyükşehir belediyeleri içinde uygulanması gerekmektedir. 1 Ocak-31 Aralık 2021 tarihleri arasında Şirketin brüt hasılatı 125.929.724,55 TL olup bu tutar 2021 yılı yeniden değerleme oranı olan %36,20 ile çarpıldığında 171.516.284,84 TL olmaktadır. Yapılan borçlanma toplamda 74.550.000,00 TL olarak Şirketin brüt hasılatının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan tutarın %10’unu geçmektedir. Bu sebeple yapılan yüzde onu geçmeyen iç borçlanmada büyükşehir belediye meclisinin kararı alınması; yüzde onu geçen iç borçlanma için ise büyükşehir belediye meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının onayının alınması gerekmektedir. Oysa Şirket tarafından alınan yönetim kurulu kararlarıyla 15.02.2022 tarihinde İzenerji AŞ’den 8.500.000,00 TL, 01.03.2022 tarihinde İzdeniz AŞ’den 3.950.000,00 TL, 30.05.2022 tarihinde İzmir Metro İşletmeciliği Taşımacılık AŞ’den 37.500.000,00 TL, 19.09.2022 tarihinde İzenerji AŞ’den 1.600.000,00 TL, 28.09.2022 tarihinde Egeşehir Yapı Planlama Müşavirlik ve Teknoloji AŞ’den 10.000.000,00 TL, 19.10.2022 tarihinde İzdeniz AŞ’den 13.000.000,00 TL borçlanmaya gidilmiştir. Sonuç olarak, İzmir Büyükşehir Belediyesinin %98,79 ortağı olduğu Şirketin borçlanmalarında 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 68’inci maddesinde belirtilen usullerin uygulanması gerekmektedir” denildi.

‘İHTİYAÇLAR PARÇALARA BÖLÜNMÜŞ’

Bulgu 6’daki, “Kamu İhale Kanunu’nda Yer Alan İstisna Hükmüne Dayanılarak İhale Yapılabilmesi Amacıyla İhtiyaçların Parçalara Bölünmesi” başlığında şu görüşlere yer verildi:

“Şirket bir hafta içinde aynı hizmet alımına ilişkin toplam yaklaşık maliyeti 84.986.250,00 TL olan üç ihale yapmıştır. Söz konusu alımların toplam yaklaşık maliyeti, 2022 yılı için belirlenen istisna sınırını 51.492.168,00 TL aşmaktadır. Şirket tarafından planlanabilen yıllık ihtiyaçların istisna kapsamında gerçekleştirmek amacıyla bölünmesi 4734 sayılı Kanun’a açık aykırılık teşkil etmektedir. Sonuç olarak, Şirketin yaklaşık maliyeti 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendini aşan alımlarını planlayarak açık ihale şeklinde gerçekleştirmesi gerekmektedir”

EKAPTA GÖRÜNTÜLENMELİ

“Şirket Tarafından Yapılan İstisna Kapsamındaki Bazı İhalelere İlişkin Bilgilerin Elektronik Kamu Alımları Platformundan Görüntülenememesi” ile ilgili ise, “Şirket tarafından yapılan istisna kapsamındaki bazı ihalelerin ihale sonuç formlarının Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) üzerinden gönderilmemesi nedeniyle, bu ihalelere ilişkin bilgilerin EKAP üzerinden görüntülenemediği görülmüştür. …Sonuç olarak, Şirket tarafından ihale sonuç formlarının EKAP üzerinden gönderilerek ihale sonuçlarının bu sistem üzerinden görüntülenebilmesinin sağlanması gerekmektedir” denildi.