İllere göre vaka sayısı haritasında Karadeniz Bölgesi’nde özellikle Rize, Trabzon, Giresun, Ordu ve Samsun’daki vaka artışları dikkat çekiciydi. Ordu bu listede 100 bin kişi başına 228 vaka ile başı çekerken, diğer Karadeniz illeri Giresun (217), Trabzon (207), Samsun (202) ve Rize (200) onu izledi. Tabii ki kafalarda onlarca soru işaret var Bu illerde vakalar neden arttı? Karadeniz bölgesiyle diğer iller arasındaki bu devasa fark neden kaynaklanıyor? Gerçekten bir Karadeniz mutasyonu ile karşı karşıya olabilir miyiz? Vakaların düşmesi için hangi önlemler alınıyor? Tüm bu soruları bölgede görev yapan uzmanlara yönelttik. TRABZON: DÜĞÜNLER YAPILIYOR, KÖYLERDE KALABALIK ORTAMDA KALINIYOR Trabzon Tabipler Odası Başkanı Kibar Yaşar Güven, en büyük sorunun alınmış olan tedbirlerin yeterli miktarda denetlenmemesi olduğunu söylüyor. Güven'e göre salgının artış hızında insan davranışı temel faktör: “Halk hafta sonları alışveriş yapacağım diye sokaklarda. Bu pandemi döneminde insanların çoğunun üzerine düşeni yeterince yapmadığını düşünüyorum. Cenazeler, kalabalık düğünler yapılıyor, özellikle hafta sonları köylere gidiliyor. Köylerde aynı evde kalabalık olarak kalınıyor. Buralarda maske ve mesafeye pek dikkat edilmiyor. Hafta başı şehre dönülüyor ve bulaş artıyor. Son zamanlarda aile içindeki hastalık oranlarında artma görünüyor ve bence sebebi köylere gidiş ve aynı evlerde kalabalık olarak yaşamak." Kibar Yaşar Güven, söz konusu illerde artan vakaların mutasyon ihtimalini akıllara getirdiğini belirtiyor. Güven'in olası bir hızlı bulaşı için de önlem önerisi de mevcut: "Bu tipte bulaş fazla olduğu için yayılım hızlı oluyor. Karadeniz şehirleri birbirine yakın olduğu için şehirler arası hareketlenme fazla oluyor. Bu hareketlenmeyi azaltmalıyız. Şehirlere girişlerde ve şehir içinde kontrol noktalarını artırmalıyız. Hafta sonları köye gidiş ve dönüşü azaltmalıyız. Karantinaların kontrollerini ve temaslı insanların kontrollerini daha sıkı yapmalıyız." SAMSUN: İSTANBUL’DAN GERİYE GÖÇ ALIYOR Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuz Uzun, bu bölge insanlarının İstanbul’a göç verdiği ve kapanmanın olduğu bu dönemde İstanbul’dan geriye göç almış bir bölge olduğunun altını çizdi ve vaka artış nedenlerinde bunu hesaba katmak gerektiğini söyledi. Ayrıca kapanmalarda köylere yapılan göç ve uzun kış aylarında kalabalık aile toplanmalarının da oldukça etkili olduğunu ekledi Samsun Tabipler Odası Başkanı Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Funda Neslihan Furtun da Karadeniz halkının iç içe olduğu bir yaşam tarzını benimsemesi, iller arası gidiş gelişlerin fazla olmasının temel neden olduğunu düşünüyor. Furtun'a göre cumartesi pazar sokağa çıkma yasağını köylerinde geçirenler, köylerde daha iç içe geniş aile yemekleri gibi etkenler de vakaları artırdı SAMSUN’DA MUTANT VİRÜS SAYISI FAZLA Furtun mutasyon konusuda da Samsun'da durumun korkutucu olduğunu söylüyor. “Mutant virüsü saptamak için ayrı PCR-test kiti kullanılır ve bu test kiti rutin tüm örnekler için çalışılmaz. Mutant virüs testi çalışılmasına şüphe edilen bir test sonucu olduğunda karar verilir. Biliyoruz ki Samsun’da saptanan mutant virüs sayısı oldukça fazla. Ve yine biliyoruz ki mutant virüsün hasta etme gücü aynı olsa bile bulaştırıcılığı daha fazla. Bunun da yansımasını sahada tüm ailenin, tüm apartmanın veya mahallenin topluca hastalanması şeklinde görüyoruz. Elbette “Mutant virüs nedeniyle Karadeniz’de vaka sayısı artmıştır” savı bir varsayımdır. Çünkü bunu söyleyebilecek veriye sahip değiliz. Mutant virüsü saptayan kitler tüm PCR laboratuvarlarında daha yaygın kullanılmalıdır” dedi. PEKİ NE YAPILMALI? Prof. Dr. Oğuz'a göre vaka sayılarını düşürmek için pozitif hastaların 1 hafta hastanede tutulması gerekiyor. “Covid-19 da hastaların yaklaşık %80’i hastalığı çok hafif belirtilerle geçiriyorlar. Bu nedenle hastanelerde yatmıyor veya yatırılmıyorlar. Hatırlasanız pandeminin ilk döneminde tüm PCR pozitif hastalar hastanelerde yatırılarak izolasyonları sağlanıyordu. Hastalık pik yaptığında biraz da yatak sayılarının yetersizliğinden bu grup hastaların ayaktan izlenmesi yöntemine dönüldü. Her ne kadar hastaları evde izole ediyormuşuz gibi düşünsek de gerçekte bu böyle olmuyor. Bu hastalar kalabalık ev koşularında tüm aileye öncelikle virüsü bulaştırıyor. Çoğu hastanın da evlerde durmadığı toplum içine dağıldığını biliyoruz. Bunlar dolmuşta, otobüste veya alışveriş yaparken virüsü yayıyorlar, bu yüzden de vaka sayıları azalmıyor. Cezayı da aslında kurallara uyan insanlar çekiyor. O yüzden mutlaka tüm PCR pozitif hastaların en az 1 hafta hastanelerde izole edilmeleri gerektiğini düşünüyorum. Hastanelerde yeterli yatak kapasitesi sağlanmazsa üniversite yurtları bu iş için rahatlıkla kullanılabilir, zira üniversitelerin tümü online eğitim yapıyor. Bunun için kolay bir organizasyon çalışması gerekir. Özellikle Samsun’da ve diğer Karadeniz illerinde bunu rahatlıkla uygulayabiliriz.” Uzman. Dr. Funda Neslihan Furtun ise son veriler ışığında Doğu Karadeniz illeri için Samsun da dahil olmak üzere kısıtlamaların il ve ilçeler arası seyahat kısıtlaması gibi daha radikal tedbirlerin alınması gerektiği görüşünde. GİRESUN: ŞEHRE GELEN MİSAFİRLER GERİ DÖNMEDİ Giresun Tabipler Odası Başkanı Selami Oktay “Giresun’da bulaş artışının öncelikli nedenleri toplumsal yaşam özellikleri” diyor ve ekliyor: “Yani işi gereği merkezde oturan Giresunlu çalışanlar, memur işçi pandemi sürecinde köy, mahalle yayla gibi kırsal asli yaşamlarından asla kopmadılar. Dolayısıyla hafta sonu şehir kısıtlamalarından kaçıp denetimsiz kırsalda korunaksız, umarsız sosyalleşmeye devam ediyorlar. Yine halkın sevinçli ve acılı günlerinde dostluk ve akrabalık ilişkilerinde kalabalık ve yakın temaslı olarak yaşıyorlar.” Oktay, aile hekimliklerinden alınan ilginç bir veriyi de bizlerle paylaşıyor: “Verilere göre farklı şehirlerde yaşayan fındık hasadı ya da ziyaret amaçlı şehrimize gelen Giresunluların bir bölümü geri dönmedi. Vaka artışlarının mutasyona bağlı olduğunu gösteren bir veri yok ancak ilimizde bazı hastalarımıza varyant virüs tanısı kondu” diyor. Selami Oktay, Giresun’da vaka sayısını azaltmak için alınan önlemleri de şöyle sıralıyor: Giresun’da vakaları azaltmak için il pandemi kurulunun kurallarına uygun olarak köy ve yayla çıkışları yasaklandı. Yoğunluk gösteren caddeler HES koduyla dolaşıma açıldı. Düğün, nişan ve cenaze gibi sosyal faaliyetlerdeki denetimler kurallara bağlandı. Belediyelerin yaptığı cenaze ilanları yasaklandı.