Halil İbrahim GÜLER/ GÜNDEME BAKIŞ- İzmir Ticaret Odası eski Başkanı Ekrem Demirtaş’ın da aralarında bulunduğu 22 sanık hakkında aralarında "kamu kurum veya kuruluşlarının ihalesine fesat karıştırma", "görevi kötüye kullanma", "kamu kurum ve kuruluşlarının zararına dolandırıcılık", "edimin ifasına fesat karıştırma" gibi suçlarla dava açıldı.
BİRKİŞİ RAPORU BEKLENDİ
Davada dördüncü duruşma geride kalırken, Gündeme Bakış davanın bilirkişi raporuna ulaştı. 144 sayfadan oluşan bilirkişi raporunda iddia edilen suçlar 16 başlık altında toplandı. Raporda iddianamede yer alan suçların konunun uzmanları tarafından incelenmesi önerisi de yer aldı.
İŞTE RAPORUN DİKKAT ÇEKEN BÖLÜMLERİ
YÖNETMELİĞE UYGUN, ŞEHİR PLANCISININ MALİYETİ HESAPLASIN
İzmir Ekonomi Üniversitesi’nin Güzelbahçe Kampüsü Master planı çiziminde yüksek bedel ile yaptırılarak kurumu zarara uğratıldığı yönündeki iddialarla ilgili bilirkişi raporunda şu ifadeler kullanıldı:
“İEÜ yıl sonu Yönetim raporunda üniversitenin hizmet vereceği fakülte ve öğretim bakımından acilen Güzelbahçe’deki kampus yerinin sorun alanının çözümü için gereğinden yapılması yününde üniversiteye tavsiye verildiği ve işlemlerin hızlandırılması ihtar edildiği, dosyada yer alan YÖK denetim raporunda anlaşılmaktadır. Bu rapordan sonra Üniversitenin tüzel olarak temsilcisi olan Mütevelli Heyetinin Güzelbahçe’deki satın alnına arazinin ilgili belediyesinden satın alınan arazinin Yüksek öğretim alanı olarak ayrılmasına ilişkin İzmir Büyükşehir Belediyesi plan aşamasında gerekli yazışmayı ve müracaatların yapıldığını, belediyece bu alanın nazım planda ağaçlandırılacak alan olarak yer alan üniversite arazisinin yüksek öğretim alalına çevrilmesi için Mütevelli Heyetinin yaptığı çalışmalardan sonra imara alındığı dosyadaki yazışma ve belgelerden tespit edilmiştir. İddia konu olan husus, yapılan master planının üniversiteyi zarara sokacak bedelle yaptırılması iddiasına dayanmaktadır. Şikayete konu imarsız alan iddiasının yerinde olmadığı tespit edilmiştir. Yapılan hizmet alımında yönetmeliğin 1/g maddesine uygulandığı bununda yönetmeliğe uygun olduğu savcılık raporlarıyla da sabittir.”
Ayrıca raporda, konuyla ilgili projenin bedeli fiyatlandırılmasında mahkeme tarafından şehir plancına maliyet hesabının yapılmasının uygun olduğu mütalaa edildi.
YÜKLENİCİ FİRMADAN KAYNAKLANAN SORUN
Sağlık tesisi inşaatı sözleşme öncesinde alım-satım yönetmeliğine aykırı işler yapıldığına ve adrese teslim ihale yapıldığına dair iddialar konusunda bilirkişi raporunda, “Heyetimizin teknik bilirkişi tarafından hazırlanan rapor ile sonradan 2. atanan teknik bilirkişi İ. Y. teknik inceleme raporlarında gerekçeleri açıklanarak yükleniciden kaynaklanmayan nedenle sürenin uzatılması ayrıca projenin değiştirilerek inşaat alanın büyütülmesi toprak altında ilave bodrum katlarının yaptırılması ile sözleşmenin tek taraflı idare tarafından tamamen değişik bir proje uygulanarak teklife esasa imalat miktarının 3 ve 4 katlarına varan miktarda imalat yaptırarak oluşan durumda her iki raporda da oluşan kanaat fiyat farkı vermesi yönünde olup takdir hakem heyetine bırakılmıştır. Tahkim bilir kişi tarafından yapılan hesaplamada fiyat farkının verilmemesi yönünde ki bir karara İ.Y bu alternatifte yüklenicinin alacağının olmadığını ortaya koymuş olduğunu, bir başka deyimle herhangi bir borç ortaya çıkmadığı, yani fazla ödeme yapılmadığının tespiti yapılmıştır. Esasen bu tür yapı işlerinde oluşan yeni şarlarda tüm işlerinde oluşan yeni şartlarda tüm imalatlar için kamu dahi fiyat farkını ödemektedir. Somut davaya konu olan işte ise demir, beton ve kalıp olarak 3 iş kalemi fiyat farkı talebi ve idarenin onayı ile yapılan ödemelerde bu tür yapım işlerinde uygulanan yöntemler idari lehine olduğu, yükleniciye fazla ödeme yapılmadığı bu iten kaynaklı idarenin zarının da oluşmadığı görüş ve kanaatine ulaşılmıştır” denildi.
EK ÖDEMELERDE USULSÜZLÜK YOK
Bilirkişi raporunda İzmir Ekonomi Üniversitesi Rekreasyon alanı projesinde ek ödemelerle ilgili yapılan suçlamalarla ilgili şu ifadeler kullanıldı:
“Somut incelemeye konu olan işi götürü bedel teklif alınarak ihaleye edilen yapım işi olduğu görülmektedir. Yükleniciye ihale dokümanında verilen dokümanlara göre verildiği teklif kadar ödeme yapılmak durumdadır. İşin hakkedişsel olarak ödeminde götürü bedel kapsamında iş bazında verilen teklif fiyatlarına göre artan/eksilen uygulaması esasen bu tip işlerde uygulanmayacak yöntemdir. Sözleşme götürü bedel 5 milyon 635 bin 980 TL olan yapım işinde, iş sonunda dolma hakkediş olarak 5 milyar 732 milyon 814 bin TL ödendiği görülmektedir. İdarenin ek iş olarak ödediği 96 bin 834 TL teklif kapsamında olmayan iş tutarı olup, idarenin onayı ile yeni fiyatlı ek iş olarak ödemesinde bir usulsüzlük olmadığı kanaatine varılmıştır.”
ZARAR TESPİTİ YERİNDE BULUNMAMIŞTIR
İzmir Ekonomi Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu inşaatı projesinde iddia makamı tarafından ihale fiyatlarıyla yapılan ödemelerin farklı olduğu yönündeki konuyla ilgili Bilirkişi raporunda “
Somut davaya konu olan yapım işi kamu ihale mevzuatına tabi olmayan bir yapı işi olduğu, ihalenin teklif birimi fiyatlı ihale olduğu, dolayısıyla ihale fiyatlarına göre yapılan iş ve ödemede bir fazla ödeme tespitinin olmadığı, yapılan incelemeden anlaşılmış olup, savcılık bilirkişi raporundaki bakanlık fiyatlarına göre idare zarar tespiti yerinde bulunmamıştır” ifadelerine yer verildi.
SAVCILIK RAPORUYLA AYRIŞILMIŞTIR
İzmir Ekonomi Üniversitesi Tribün Ve Engel Sosyal Merkezi Binası İnşaatı işi için de şu noktalara dikkat çekildi:
“Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tesisat ödemeleri esas poz tariflerine ve fiyatlarına göre çıkartılan fazla ödeme teklif şartlarına ve sözleşmeye aykırı işlem tesisi olup, heyetinizce dikkate alınmamıştır. Yine Çevre Bakanlığı birim fiyatları ile yapılmış olası isi 26 milyon 992,94 TL ödeme yapılmayacağına ilişkin hesapta taraflar arasındaki ihale teklif şartlarına aykırı hesaplamalardır. Yine Çevre Bakanlığı Birim fiyat ile yapılmış olsa isi 26 milyon 992, 94 TL ödeme yapılamayacağına ilişkin hesapta taraflar arasındaki ihale teklif şatlarına aykırı hesaplamalardır. Bu nedenle savcılık raporuyla ayrışılmıştır”
REKREASYON ALANI
İzmir Ekonomi Üniversitesi Rekreasyon Alanı Saha aydınlatma elektrik işlerinde yönetmeliğe açıkça ihlal edildiği yönündeki iddialar hakkında ise şu şekilde görüş bildirildi:
“Dosyada satın alım tutanağında götürü fiyat esasına göre (3) firmanın davet edildiği yapılan pazarlık sonucunda SYS Elektrik Firmasına 265 milyon TL + KDV bedel üzerinde sözleşme imzalandığı tespit edilmiştir. 15.06. 2017 tarihli teklif formunda sözleşme götürü bedel olarak imzalandığı, ancak teklifin metraja dayalı olarak verildiği tespit edilmiştir. Teknik olarak yapımcı firma götürü bedel içerinde yapılacak işlere ilişkin ayrı ayrı metraja dayalı birim fiyatı olarak yapım teklifini sunduğu anlaşılmıştır. Diğer firmaların da aynı şekilde teklif formlarında metraja dayalı teklif verdikleri anlaşılmıştır. Sözleminin imza tarihi 14.07. 2017tarihlidir. İncelemede 2002 yılı satın alıma dayalı Yönetmeliğine atıfta bulunulduğu görülmektedir. Oysa, işin 2017 yılında sözleşmeye bağlandığı dikkate alınarak, en yakın İEÜ yönetmeliğine göre konu değerlendirilmelidir. Bir başka husus ise, işin davet usulü ile götürü bedel teklif değerleneme doğru bulunmamıştır. Zira İEÜ, satın alım Yönetmeliğinde, davaya konu olan yapım işinde idarenin ihale yönetmeninde davet usulü benimsendiği görülmektedir. Ayrıca götürü bedel teklif alınarak açık eksilme uygulandığı anlaşılmıştır. Ödeme esasa unsur teklif bedelidir. Somut işte 3 adet firmadan davet usulü ile teklif alındığı, alınan tekliflerde ise en düşük teklif veren ile sözleşme akdediliği görülmektedir. Savcılık birikişi raporunda satın alım yönetmeliğine aykırı olarak yaklaşık maliyet ve teklife esas şartnameler hazırlanmadığı için davet usulü ile yapılmasının yönetmeliğe aykılığından bahsedilse de ihale olarak değil, davet usulü ile yapılan işlerde gerçek yapım maliyeti firmadan gelen tekliflere göre belirleneceğinden, savcılık bilirkişi raporundan ayrışılmıştır. Teminata ilişkin olarak ise yönetmeliğin ilgili maddeleri kapsamında idarenin davet usulünde işin en başında geçici teminat almamasının bir aykırılık olmadığı, zira işin davet usulü ile yapıldığı, ancak kesin teminatın ise sözleşmenin imzasından sonra verilmesi gerektiği değerlendirilmiştir.”
YEMİNLİ MÜŞAVİRİN İNCELEMESİ UYGUNDUR
Raporda İzmir Ekonomi Üniversitesi tarafından Embryoniks Teknoloji San. ve Tic. AŞ.'ye ortak olunması, sermaye artırımına katılım yapılması ve şirketin genel idaresi sebebiyle zarara uğratılmasına yönelik suçlamaya ilişkin bilirkişinin uzmanlık alanın dışında kaldığı için 400 bin TL kamu zararı olarak belirtilen tutarın tespiti noktasında sektör bilirkişi ile birlikte iç denetim, iç kontrol, şirket yönetimi muhasebesi, finans ve bir yeminli mali müşavirin inceleme yapmasının uygun olacağı belirtildi.
2018-2019 TABLOSU YER ALMIYOR
İzmir Ekonomi Üniversitesi tarafından İşbirliği Enerji Üretim San. ve Tic. A.Ş.'ye ortak olunması, sermaye artırımına katılım yapılması ve şirketin genel idaresi sebebiyle zarara uğratılmasına ilişkin Ekrem Demirtaş ve şirket yönetiminde yer alan iki kişinin toplamda 1 milyon 794 bin 115 TL üniversite zararına neden olmaları sebebiyle nitelikli dolandırıcılık suçunu işledikleri yönündeki suç isnadına yönelik olarak ise bilirkişi heyeti dava dosyasında yapılan incelemelerde şüphelilerin aralarında bulunduğu mütevelli heyetinin Nisan 2018 tarihine kadar İzmir Ekonomi Üniversitesi yönetiminde bulunduğu ancak savcılık aşamasında alınan bilirkişi raporundaki tespitlerin 2018-2019 dönemini kapsadığı 2018 yılı öncesi ve sonrası diye bir ayırım yapılmadığı Nisan 2018 dönemine kadar bir tespit yapılmasının mümkün olmadığı belirtilerek 2018-2019 yılları dikkate alınmadığı 2017 ile sınırlı kalındığı söz konusu firmanın bilanço tablolarında yapılan incelemelerde şirketin mali tablolarına bakıldığında 2015, 2016, 2017 yıllarında öz kaynakların yıllar itibariyle müspet olduğu belirtildi.
FİRMANIN İŞİ BIRAKTIĞI ANLAŞILMIŞTIR
İzmir Ekonomi Üniversitesi’ne ait restoran kafeterya, kantinin kira verilmesi ve personel yemek hizmeti alımını işi ihalesi de söz firmanın işi bıraktığının anlaşıldığını belirtildiği raporda, “Bu hususun idare tarafından da kabul edildiği görülmektedir. İşi bırakan firmanın idareye olan borcunun işe teminatları karşılandığı anlaşılmaktadır. Savcılık bilirkişi firmanın üniversiteye olan mevcut borcunun genel hukuk hükümlerine göre tahsis edilmediği iddia ekmektedir. İdare sözleşmeyi feshetmediğinden teminat irat kaydı gündemde olmayıp, bir nevi tasfiyeyle bittiği anlaşılan sözleşmede idare firmanın borcunu teminattan almakta idare zarına bir durum olmadığı değerlendirilmiştir. İşin mutabakatla tasfiye edildiği kanaati oluşmuştur. Bu nedenle teminatın irat kaydedilme hukuki yaptırımın tasfiye edildiği anlaşılan işte uygulamadığı görülmüştür” denildi.
HESAP MANTIĞINDA BARİZ HATA VAR
İzmir Ekonomi Üniversitesine ait kafeterya, güzellik salonu, çamaşırhane, ve restoran kırtasiye malzeme satışı ve fotokopi çekim merkezi, fitness ve sağlık güzellik hizmeti solonu kiraya verilmesi ilgili iddialarla ilgili ise şu ifadeler kullanıldı:
“Hesap mantığında hata bariz olup, 2019 yılı kiralamasında, solonun tefrişli ve spor salonu olarak işletilen bir yer açılmasındaki kira bedeli ile sıfırdan bir spor merkezi yapım bedeli karşılığı kirasız dönem kavramları birbirine karıştırılarak yekten, alınmayan kira dönemindeki tutarın 2018 yılında güncellenerek ve her iki rakamın toplamı ile ortaya konulan fazla ödeme hesabı hatalıdır. Savcılık bilirkişi heyeti işin mantalitesini ve sözleşme şatlarına göre bir hesap çıkarmadan, kira alınmayan dönemde yüklenicinin e Blok 1. Katta tadilat yaptığını ve masraflar karlığı da kira ödemediğini, ödenmeyen kira bedelini güncelleyerek yapıldığı fazla ödeme hesabı fiili durumla örtüşemediği heyetimiz bu hesap tarzına katılmamıştır. Mütevelli heyetine konu gelmeden önce gerekli alt birimler tarafından proje idari şartname ve teklife esas dosyalar hazırlanmalıdır. Alt birimlerin uygun görüşle sundukları kararları da onaylamak Mütevelli heyetinin yaptığı işlem olarak görülmektedir. Yapılan yatırımın ise Ç. Eğitim ve öğretimde olan üniversite içerisinde hizmet sektörüne ilişkin bir yatırım olması nedeniyle bu hususta yukarıdaki açıklamalar ışında üniversite zararı olarak değerlendirilmemesi gerektiği görüşü ağırlık kazanmıştır.”
GÖRÜŞ AYRIŞILMIŞTIR TAKTİR HEYETİN
İzmir Ekonomi Üniversitesi’ne ait Balçova belediyesi rekreasyon alanı içerinde bulunan kafe restoranın kiralanmasında ise bilirkişi raporundan şunlara vurgu yapıldı:
“ Teknik dolarak dosyada yapılan incelemede işinin yapım ihalesini değil, esasen bir hizmet satın almaya yönelik yapılmış bir hale olduğu üniversitenin kamu hizmetini aksatmadan restoran kafeterya işletme işinin hayata geçirmek adına tek istekli yaptığı sözleşmede kamu kararına neden olucu bir bulguya da rastlanmamıştır. Zira başka türlü düşünüldüğünde üniversitenin hiç ihaleye çıkmadan ilan dahi yapmadan dışarıdan bir firmaya direk bu işi vermesi hilen ancak yanlı bir işlem yapıldığından bahsedilebilir. Somut olsa da ise ilana çıkıldığında istekli gelmediği eğitim veren bir üniversitedeki restoran ve kafeterya işletmesinin de yapılması gerektiği görüşü ile savcılık raporundaki tespit görüşünden ayrışılmıştır. Taktir sayın hakemin.
DOSYAYA MALİ MÜŞAVİR ATANMALI
İzmir Ekonomi Üniversitesi tarafından İzmir Bilim ve Teknoloji Park A.Ş.'ye ortak olunması, sermaye artırımına katılım yapılması ve şirketin genel idaresi sebebiyle zarara uğratılmasına ilişkin suçlamaya yönelik ise bilirkişi heyeti dava dosyası kapsamında yapılan incelemelerde şüphelilerin de aralarında bulunduğu raporunda mütevelli heyetinin Nisan 2018 dönemine kadar üniversite yönetiminde olduğu savcılık aşamasındaki bilirkişi raporunda yapılan tespitlerde 2018 yılı Nisan 2018 öncesi ve sonrası diye bir ayırım yapılmadığından Nisan 2018’e kadar bir tespit yapılamadığı belirtildi. Yapılan tespitlerde 13.766.240 TL kamu zararı olarak belirtilen tutarın gerçekte bir zarar oluşturup oluşturmadığının tespiti noktasında bilirkişinin uzmanlık alanı dışında kalması nedeniyle sektör bilirkişi ile birlikte iç denetim, iç kontrol, şirket yönetimi, yönetim muhasebesi, finans vb. konularında uzman yeminli mali müşavir bir bilirkişinin dosyaya atanmasının uygun olacağı belirtildi.
DOSYAYA MALİ MÜŞAVİR ATANMALI AMA…
İzmir Ekonomi Üniversitesi tarafından İzmir Ekonomi Holding A.Ş.'ye ortak olunması, sermaye artırımına katılım yapılması ve şirketin genel idaresi sebebiyle zarara uğratılmasına yönelik suçlamaya ilişkin bilirkişi heyeti raporunda “Yapılan tespitler sonucunda 770.957-TL'lik kamu zararı olup olmadığının tespit edebilmek için şirketin kuruluşunun sermayesi ve yönetimine katıldığı şirketlerin, aynı yönetim ve davranış ilkelerine bağlı olarak daha verimli ve karlı idare edilmelerini sağlamak, planlama, tedarik, üretim, mali finansman v.b alanlardı gelişmiş tekniklerde çalışmalarını sağlamak amacını güttüğü, bu harcamaların hangi alanda gerçekleştiği yönünde fatura bazında tespitinin heyetimizce yapılmasının mümkün olmadığı, işbu faturalar üzerinde konusunda uzman bir bilirkişi vasıtası ile inceleme yapılmasının uygun olacağı, öncelikle her bir fatura bazında belirtilen tutarların yapılan işle ilgili olarak düzenlendiği tarihteki birim fiyatı, alınan malın cinsi konularında gerekli açıklamaların olması, bu birim fiyatların o günün şartlarındaki sektörde belirlenen fiyatlarla uyumlu olup olmadığının değerlendirilmesi gerektiği, İzmir Ekonomi Holding A.Ş. ile ilgili bilirkişi raporunda 1.008.000-TL kamu zararı olarak belirtilen tutarların gerçekte bir zarar oluşturup oluşturmadığının tespiti mali müşavir olarak uzmanlık alanım dışında olması nedeni ile değerlendirilememiş bu konu ile ilgili olarak bir sektör bilirkişi ile birlikte iç denetim, iç kontrol, şirket yönetimi, yönetim muhasebesi, finans v.b konularında uzman yeminli mali müşavir bir bilirkişinin dosyaya atanmasının uygun olacağı görüş ve kanaatine varılmış, takdir Sayın Mahkemeye bırakılmıştır" denildi.
FİRMANIN MALİ TABLOSU SAVCILIK BİLİRKİŞİ RAPORUNDA YER ALMIYOR
İzmir Ekonomi Üniversitesi tarafından İzmir Kültür Sanat Sergi Kongre Yatırım İşletme Ticaret A.Ş'ye ortak olunması, sermaye artırımına katılım yapılması ve şirketin genel idaresi sebebiyle zarara uğratılmasın ilişkin şüphelilere isnad edilen suça ilişkin ise İzmir Kültür Sanat Sergi Kongre Yatırım İşletme Ticaret A.Ş'ye ait mali tabloların savcılık bilirkişi raporunda yer almadığı bu nedenle bir değerlendirme yapılamadığı belirtildi. Söz konusu firmanın tasfiyesinin sonuçlanması nedeniyle firmayla ilgili tespit yapılmasının mümkün olmayacağı mahkeme tarafından inceleme yapılmasına kanaat getirilmesi halinde ise konusunda uzman bir sektör bilirkişi ile birlikte bir yeminli mali müşavirin inceleme yapmasının uygun olacağı belirtildi.
2018 DÖNEMİNE KADAR TESPİT YAPILABİLDİ
İzmir Ekonomi Üniversitesi tarafından İşbirliği Yapı Malzemeleri Pazarlama Ticaret ve San. AŞ.'ye ortak olunması, sermaye artırımına katılım yapılması ve şirketin genel idaresi sebebiyle zarara uğratılmasına ilişkin ise şirketin dönemler itibariyle 2012-2017 yılları hariç öz kaynaklarının müspet olduğu ancak yıllar itibariyle özkaynaklarında ciddi bir azalma olduğu belirtilirken dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelere göre suç isnadı ile ilgili şüphelilerin de aralarında bulunduğu mütevelli heyetinin Nisan 2018 tarihine kadar İzmir Ekonomi Üniversitesi yönetiminde bulunduğu ancak savcılık aşamasında alanın bilirkişi raporundaki tespitlerde 2018-2019 dönemini kapsadığı 2018 yılı öncesi ve sonrası diye bir ayırım yapılmadığı Nisan 2018 dönemine kadar bir tespit yapılmasının da mümkün olmadığı belirtildi.
