GÜNDEME BAKIŞ – Kocaeli'nin Araştırma Gazetecisi Müzeyyen Ünal’ın haberine göre;
İlk kadın milletvekillerimizden Hatice Özgener 1865 yılında Selanik'te doğdu. Şeyh Mustafa Efendi ve Fatma Hanım'ın kızıdır.[1] Selanik Gümrük Müdürü 1853 doğumlu Cemal Bey’le evlendi. Üçü kız biri erkek dört çocuk annesidir: Mevhibe Uçgun (1896), Mahmut Özgener (1898-1943), Fatimatüzzehra Resneli (1901-1986) ve Zeynep Bakan[2]. Anadilinden başka Rumca bilen Hatice Özgener, Darüleytam Müdürlüğü'nden emeklidir.
SELANİK İŞGAL EDİLDİ
İlkokulu Selânik’te Kırmızı Mektep'te, ortaokulu İnâs Rüştiyesi’nde okudu. 14 Ekim 1878’de atandığı Selânik İnâs Rüşdiye'sinde öğretmen yardımcılığı görevini 1885 yılı eylül ayı sonuna kadar sürdürdü. Bebek İnâs Rüşdîsi öğretmen yardımcılığı yaparken 1894 yılı eylül ayı sonunda istifa etti. Aynı okulda 1900 yılında öğretmen olarak başladığı görevde 1911 yılı kasım sonuna kadar kaldı. Selânik’in Yunanlılarca işgal edilmesi üzerine 14 Aralık 1912-19 Mart 1913 tarihleri arasında Menâtık-ı Harbiye maaşı aldı. 20 Mart 1913’te İstanbul Kız Öğretmen Okulu'na tarih öğretmeni tayin edildi. 22 Mart 1914’te Süleymaniye İnâs Rüşdiyesi, 9 Aralık 1914’te İstanbul Kız Sanayi Mektebi'nde göreve devam etti. 30 Mart 1915’te Kadıköy Kız Öksüz Yurdu Müdür Yardımcılığı, Eylül 1916'da Bebek Öksüz Yurdu, 1 Şubat 1919’da Çağlayan Öksüz Yurdu Müdürlüğü'ne, 1 Temmuz 1924’te Beykoz Öksüz Yurdu öğretmenliğine atandı ve bu görevden 24 Ağustos 1924’te emekliye ayrıldı.[3]
MACAR VE FRANSIZ DILINE HAKIMDI.
Hatice Özgener ve eşi Cemal Bey emekli olduklarında, Hermann Spierer Tütün Şirketi muhasebecisi olarak İzmit'te bulunan tek oğulları Mahmut Özgener'in yanına yerleştiler. Selanik mübadillerinin yoğun olduğu İzmit'te yabancılık çekmediler.
Mahmut Özgener, Macar Krallığı Ziraat Akademisi'nden 1921 yılında mezun bir ziraat mühendisiydi. Macar ve Fransız diline hakimdi. Hermann Şirketinden sonra kısa süreli Turhal Şeker Fabrikası kuruluşu dışında çalışmaları tamamen İzmit'teydi. CHP Kocaeli İl İdare Heyeti Azası, Türk Hava Kurumu Başkanı, Ziraat Bankası Azası ve Kocaeli Halk Bankası Azası olarak vilayetin kalburüstü kişileri arasındaydı. İzmit Belediye Meclisi Üyesi ve İzmit Belediyesi Reis Vekili[4] olarak da yerel yönetim içinde yeralmış ve ayrıca ziraatle uğraşmaktaydı.
17 KADIN MILLETVEKILI
Hatice Özgener, sevgili eşi Cemal Bey'i, 1928 yılında İzmit'te toprağa vermelerinden birkaç yıl sonra oğlu Mahmut Bey, Zeynep Hanım'la evlendi ve 1933'te ilk çocukları Elhan İzmit'te dünyaya geldi. 8 Şubat 1935 tarihinde yapılan TBMM, V. Dönem Seçimleri ile 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi. Atatürk, açık milletvekillikleri için yapılacak ara seçimlere Selanik'ten komşusu; ortaokul, öğretmen okulu ve yetimler yurdunda öğretmen ve idareci olarak kırk yıl hizmet eden emekli eğitimci Hatice Özgener'i önerdi.
"YENI YOL" GAZETESI
Hatice Özgener'in, Cumhuriyet Halk Partisi tarafından milletvekili adayı olarak gösterilmesi ilgili haber 11 Ocak günlük "Yeni Yol" gazetesinde yayımlandı. 12 Ocak 1936 günlü "Kurun" gazetesinde fotoğraflı olarak ilan edildi. "Yeni saylav namzedi Bayan Hatice Özgenel uzun müddet tedris hayatında bulunmuş, Darüleytam Müdürü Merhum İsmail Mahir Bey'e muavinlik etmiş değerli ve emekli öğretmenlerimizdendir" deniliyordu. 13 Ocak günlü gazetelerden boşalan Çankırı milletvekilliğine Hatice Özgener'in seçildiği ve V. Dönem'in 18. kadın milletvekili olduğu açıklanıyordu.[5] Hatice Hanım, milletvekilliği süresince Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Encümeni’nde çalıştı.[6]12 Mart 1937'de de Esin Özgener'in İzmit'te dünyaya gelmesi ile ikinci kez babanne olduğunda Çankırı Milletvekili olarak TBMM'nde bulunuyordu.
ÖLDÜĞÜNDE 75 YAŞINDAYDI
Hatice Özgener, milletvekilliği dönemi sona erdikten kısa bir süre sonra 21 Şubat 1940'ta İzmit'te öldüğünde yetmiş beş yaşındaydı. Üç yıl sonra da oğlu Mahmut Özgener genç yaşta hayata veda etti. 29 Nisan 1943'te, anne ve babasının kabirlerinin bulunduğu Paç Mezarlığına defnedildi.[7] Mezarlığın kaldırılması üzerine de Hatice Özgener, eşi ve oğlu ile birlikte kabirleri İzmit Bağçeşme Mezarlığı'na nakledildi.
İZMİR’E TAŞINDI
Mahmut Özgener 'in yaşamı sona erdiğinde oğulları Elhan 10, Esin 6 yaşındaydı. 11 Mayıs 1943 tarihli Türk Yolu gazetesinden "Zevcim Mahmut Özgener'in vefatı dolayısı ile gerek şahsen ve gerekse tahriren beyanı taziyet buyurmak lütfunda bulunan zevata ayrı ayrı cevap vermeğe teessürüm mani olduğundan muhterem gazetenizin delaletlerini saygılarımla rica ederim." diyen Zeynep Özgener, oğullarını alarak Selanik Mübadilleri'nin yoğun olduğu bir başka kente, İzmir'e taşındı. Şimdi Küçükyalı, bir zamanlar "Karantina" adı verilen semtte oğuları Elhan ve Esin'i çok iyi yetiştirdi. Türkiye ticaret ve spor camiasının tanınmış, efsane isimleri oldular. Göztepe takımı Elhan Özgener, Altay takımı da Esin Özgener ile anıldı.
1960 yılında ağabeyi Elhan ile Özgener Tütün’ü, 1996 yılında da Aliberti Ailesi ile ortak Öz-Ege Tütün’ü kuran Esin Özgener, Ege Tütün İhracatçıları Birliği'nin 1970 - 1999 yılları arasında 25 yıl başkanlığını yaptı. İzmir belediye başkanlarından Osman Kibar’ın kızı Bige Hanım ile 1960 yılında evlenen Esin Özgener, çocuklarına anne ve babasının adını verdi: Zeynep (Baykal) ve Mahmut Özgener.[8]
BAĞÇEŞME’DE YATMAKTA
İlk kadın milletvekillerimizden Hatice Özgener, eşi Selanik Gümrük Müdürü Cemal Bey ve oğlu Kocaeli'de ziraat, ticaret, bankacılık, yerel ve genel yönetimde üst düzey görevlerde hizmet vermiş Mahmut Özgener; Selanik mübadili hemşehrileri ile yanyana olmanın huzuru ile İzmit'in kalbi Bağçeşme'nin yaşlı, koyu gölgeli uzun servileri altında yatmaktadırlar. (KAYNAK - https://www.kocaeligazetesi.com.tr)
[1] TBMM Albümü, I. Cild, 1920-1950, Ankara, Nisan 2010, s.250
[2] Milliyet, 20.08.1986, Fatma Resneli'nin vefat ilanı.
[3] İhsan Güneş, Türk Parlemento Tarihi, TBMM V. Dönem (1935-1939), cild 2, No.26, Ankara, 2001, s.163-164
[4] Son Posta, 08.11.1938, s5
[5] Cumhuriyet, 13 Ocak 1936, Yeni Saylavlar. Ulus, 13 Ocak 1936, "Dün Altı Vilayette Saylav Seçimi yapıldı."
[6] Kurun, 10 Kasım 1936. Ulus, 08 Kasım 1938
[7] Türk Yolu, 30.04.1943,s1-3.
[8] Sancar Maruflu, karşıyakahaber, 07 Mart 2021, Pazar 18.42
