GÜNDEME BAKIŞ – 2007’de onaylanan Manisa-Kütahya-İzmir’in 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’na açılan davalar sonrası Danıştay 6. Dairesi planların tümünün iptaline karar verdi. Daha sonra bakanlık bölgeyle ilgili çalışma yaptı ve plan değişikliği 2018’de onaylandı. Planlara 303 itiraz yapıldı. Bunun üzerine bakanlık itirazların bir bölümünü dikkate aldı ve düzeltmeye gitti. Yeni plan 30 gün süreyle askıya çıkarıldı.
RAPORUN DİKKAT ÇEKEN BÖLÜMLERİ
Hazırlanan raporun gerekçesi de açıklandı. Raporun dikkat çeken bölümleri şöyle:
“İzmir: Yapılan değerlendirmeler sonucunda; İzmir il genelinde 2000 yılı sayım sonuçlarına göre 3.370.866 kişi olan nüfus büyüklüğünün 2005 yılına gelindiğinde yaklaşık olarak 3.717.900 kişiye, 2017 yılında 4.279.677 kişiye ulaştığı, planın hedef yılı olan 2025 yılına gelindiğinde ise yaklaşık olarak 5.545.000 kişiye ulaşacağı tahmin edilmiştir.
Araştırma çalışmalarında yapılan değerlendirmelerde 2025 yılında ulaşılacağı belirlenen bu nüfusun %96'sının kentsel, %4'ünün ise kırsal nitelikte olacağı tahmin edilmektedir. İzmir il genelinde kırsal nüfusta reel olarak artışın süreceği, ancak toplam içindeki oranının gerileyeceği görülmektedir.
Manisa: 2000 yılı sayım sonuçlarına göre 1.260.169 kişi olan Manisa il nüfusunun, 2005 yılına gelindiğinde 1.336.000 kişiye, 2017 yılında 1.413.041 kişiye ulaştığı, planın hedef yılı olan 2025 yılına gelindiğinde ise yaklaşık olarak 1.879.000 kişiye ulaşacağı tahmin edilmiştir.
Manisa il genelinde ise 2025 yılında ortaya çıkacak nüfusun yaklaşık olarak %80'lik bölümünün kentsel nüfus olması, kırsal nüfusun toplam içindeki oranının %20 dolayında olması beklenmektedir. Manisa il genelinde kırsal nüfusta reel ve oransal olarak gerilemenin süreceği görülmektedir.
Planlama Bölgesi Bütünü: Yapılan hesaplamalara bütün olarak bakıldığında Planlama Bölgesi bütününde 2000 yılında yaşamakta olan 4.631.035 kişilik nüfusun, 2005 yılına gelindiğinde yaklaşık olarak 5.053.900 kişiye, 2017 yılında 5.692.718 kişiye ulaştığı, planın hedef yılı olan 2025 yılına gelindiğinde ise yaklaşık olarak 7.424.000 kişiye ulaşacağı tahmin edilmiştir.
Elde edilen araştırma sonuçlarından yola çıkarak bakıldığında; Planlama Bölgesi bütününde 2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre %84 kentsel, %16 kırsal nitelikte olan nüfusun, 2025 yılına gelindiğinde %92’sinin kentsel, %8’inin ise kırsal nitelikli nüfusa dönüşmesi beklenmektedir.
Planlama Bölgesi sınırları içindeki tüm yerleşmelere yönelik değerlendirmeler yapılırken ilçe bazında nüfus tahminleri de yapılmış ve sonuçları aşağıdaki bölümlerde verilmiştir.
İZMİR MERKEZ KENT
Günümüzde İzmir kent merkezi çevresindeki bütünleşmiş kentsel alana bakıldığında; kentin merkezini oluşturan 13 ilçe belediyesinin (Balçova, Bayraklı, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karşıyaka, Konak, Narlıdere, Menderes, Menemen) bütünleşik İzmir Merkez Kenti oluşturduğu görülmektedir.
İzmir Merkez Kent, Balçova, Bayraklı, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karşıyaka, Konak, Narlıdere, Menderes, Menemen İlçe sınırlarını kapsamaktadır.
İzmir Merkez Kent olarak tanımladığımız bölge içinde yer alan ve kendi gelişme dinamiklerine bağlı olarak gelişme göstermiş olan yerleşmelerin son yıllarda doğrudan İzmir kentinin etkisi altında geliştiği, gerçekleşen yapılaşmaların büyük bölümünün İzmir’in etkisiyle oluştuğu, nüfuslarında yaşanan önemli artışın İzmir kentinin dinamiklerinden kaynaklandığı açıktır. Mekânsal olarak da bütünleştiği gözlenen bu yerleşmeler, çalışmada “İzmir Merkez Kent” bütünü içinde değerlendirilmiştir.
İzmir Merkez Kentinin etkisiyle oluşan gelişmeler, kentin kuzeyinde, güneyinde, doğusunda ve batısında bütünleşik bu alan dışında, tarım alanları ya da orman alanları gibi eşiklerle merkezdeki bütünleşik kentsel yerleşik alandan kopan diğer yerleşmelerin yakınlarında da önemli etkilere, saçaklanmalara neden olmuştur. Bu yerleşmelerde, geçmişten günümüze oluşan etkiler, alınmış olan önemli kararlar ve gelecekte ortaya çıkması olası gelişmeler aşağıda ayrıca değerlendirilmiştir.
İzmir Merkez Kenti oluşturan bütünde yer alan yerleşmelerin 2000 yılında yapılan genel nüfus sayımı sonuçlarına göre toplam nüfus büyüklüğü, 2.375.387 kişi olarak belirlenmiştir.
TURİZM GELİŞMELERİ
Turizm açısından sahip olduğu olanakları yeterince değerlendirememiş olan Planlama Bölgesi içinde, turizm gelişmeleri genel olarak kıyı alanları ile sınırlı kalmış, kıyı alanları dışında turizm amaçlı gelişme olanağına sahip olan doğal güzelliklere sahip alanlarda, jeotermal kaynakların bulunduğu alanlarda, kültürel ve tarihsel değerlerin olduğu bölgelerde turizm gelişmeleri sınırlı düzeyde ve nitelik açısından düşük kalmıştır.
Kıyı kesimlerinde turizm gelişmesi için uygun olan alanlarda ortaya çıkan ikinci konut yapılaşmaları bütünlüklü bir turizm gelişmesini engellemiştir. Turizm tesisleri, ikinci konut gelişmeleri ile bir arada, parçalı halde ortaya çıkmıştır. İzmir il sınırları içinde turizm yapılaşmalarının en yoğun bulunduğu alan Çeşme-Alaçatı bölgesi ile Selçuk-Pamucak kıyı kesimidir. Çeşme-Alaçatı bölgesindeki gelişmeler, 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı kararları ile ortaya çıkmıştır. Plan kararlarının tercihli turizm ve ikinci konut alanı olarak düzenlenmiş olması, tercihin arazi sahiplerine bırakılmış olması, bu alanların genel olarak ikinci konut yapılaşmaları ile dolmasına neden olmuştur. İzmir'in diğer kıyı alanlarından; Özdere, Gümüldür, Ürkmez, Doğanbey, Seferihisar aksında, yerleşim merkezlerinin dışında var olan turizm tesislerinin sayısı da oldukça azdır.
Kuzeyde Foça-Yenifoça aksında ve Çandarlı-Dikili sahil kesiminde de turizm tesislerinin sayısı oldukça düşüktür. Bu alanlarda da kıyıdaki gelişmeler ikinci konut ağırlıklı olarak sürmektedir. Turizm tesisleri ikinci konut alanları ile iç içe konumlanmış durumdadır. Selçuk'un Pamucak kıyı kesiminde ise az sayıda ikinci konut yapılaşması bulunurken, bölgenin turizm merkezi ilan edilmesiyle, turizm gelişmeleri artmış, bütünlüklü bir turizm alanının oluşması olanaklı hale gelmiştir.
İzmir'in sahil kesimlerinde geçmişte hazırlanmış ve onaylanmış olan çevre düzeni planlarında turizm gelişmesi olanaklı bölgelerin seçenekli olarak planlanmış olması, ikinci konut ve turizm tercihinin yapımcıya, arazi sahibine bırakılmış olması nedeniyle turizm tesislerinin kurulabileceği önemli alanlar konut yapılaşması ile yitirilmiştir. Bu nedenle, turizm gelişmesine uygun alanların doğrudan turizm alanı olarak planlanması, planda yeni ikinci konut önerilerinin geliştirilmemesi benimsenmiştir. Planlama Bölgesi içindeki, Manisa il sınırları içinde, yerleşim merkezlerinden bağımsız olarak gelişmiş önemli turizm gelişmelerinden söz etmek olanaklı değildir. Turizm amaçlı tesisler, genel olarak jeotermal kaynakların bulunduğu bölgelerde, kaplıca niteliğinde ve düşük niteliklidir. Planlama kararları üretilirken, jeotermal kaynakların turizm açısından kullanımı olanaklı olanların bulunduğu bölgelerde, daha geniş kapsamlı termal turizm alanlarının oluşturulması, tesis niteliğinin arttırılması amaçlanmıştır”
ALİAĞA: Aliağa ve çevresindeki alanlar, İzmir il sınırları içinde en büyük ölçekli sanayi gelişmelerinin yaşandığı alandır. Oldukça geniş bir alanda imar planlarına sahip olan Aliağa'da, planların büyük bölümü sanayi kullanımına aittir. Yapılan hesaplamalar sonucunda hedef yıl için öngörülen nüfus 160.000 kişi olarak hesaplanmıştır.
Aliağa Organize Sanayi Bölgesi'nin yeni kurulmuş olması ve giderek tesis sayısının artması, diğer sanayi alanlarındaki gelişmeler, başta Kuzey Ege Çandarlı Limanı kararı olmak üzere yapımı süren diğer limanlar ile İzmir Aliağa arasında ulaşımı kolaylaştıracak yatırımların sürmesi nedeniyle, gelecek dönemde nüfus artışının beklenenin üzerinde gerçekleşmesi olası görüldüğünden, gereksinmenin üzerinde de olsa onaylı planların bulunduğu alanlar korunmuştur.
Mevcut veriler, plan kararları ve gelişme eğilimleri dikkate alınarak, arazi kullanım kararlarında, onaylı planlardan farklı düzenlemeler yapılmış, ilçe sınırları içinde mahalleye dönüşen eski köylerin çevresinde ve sanayi alanlarına yakın bölümlerde yeni gelişme alanları düzenlenmiştir. Kentsel gelişme alanları içinde konut kullanımı dışında kentsel çalışma alanları ve küçük sanayi sitelerinin de önemli yer tutması sebebiyle, büyük bölümünde onaylı imar planları bulunan alanlar, gelişme alanı olarak kabul edilmiştir.
Helvacı: Helvacı yerleşmesi plan dönemi içerisinde tarım ve tarımsal sanayiye bağlı olarak gelişimini sürdürecektir. Bu kapsamda yerleşimin çevresinde kentsel gelişme alanları düzenlenmiştir.
Yenişakran: Yenişakran yerleşmesi, kıyı yerleşmesi olarak ikinci konut yapılaşma talebinin yoğunlaştığı yerlerdendir. Onaylı imar planlarının önemli bölümü yapılaşmış olan Yenişakran'da, sanayi alanlarına yakınlık, turizm potansiyelleri ve İzmir Aliağa Ceza İnfaz Kurumunun varlığı dikkate alınarak 2025 yılı için ilave gelişme alanları planlanmıştır.
BAYINDIR: Hedef yıl için nüfus 65.000 kişi olarak kabul edilmiştir. Bayındır kentinde mevcut imar planları 2025 yılı için yeterli değildir. Bu nedenle, Çevre Düzeni Planı ile yeni gelişme alanları önerilmiştir. Yerleşmenin kuzeydoğusunda jeotermal kaynaklara yakın bölümde önerilen turizm alanlarının yapılaşma koşullarının alt ölçekli planlarda belirlenmesi öngörülmüştür.
Canlı: 5747 sayılı Yasa ile Bayındır’ın mahallesi durumuna gelen Canlı yerleşimi için mevcut imar planları 2025 yılı için yeterli değildir. Bu nedenle, Çevre Düzeni Planı ile yeni gelişme alanları önerilmiştir.
Çırpı: 5747 sayılı Yasa ile Bayındır’ın mahallesi durumuna gelen Çırpı yerleşmesinde, mevcut imar planları 2025 yılı için yeterli değildir. Bu nedenle, Çevre Düzeni Planı ile yeni gelişme alanları önerilmiştir.
Zeytinova: Zeytinova yerleşmesinde var olan onaylı imar planları 2025 yılı nüfusu için yeterli olduğundan ilave gelişme alanı düzenlenmemiştir.
BERGAMA: Hedef yıl için 142.000 kişilik nüfus kabul edilen Bergama kentinde, onaylı imar planlarının yetersiz olması nedeniyle, İller Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü aracılığıyla yeni imar planlarının elde edilmesi süreci tamamlanmış, ortaya çıkan sonuçlar da dikkate alınarak yeni gelişme alanları düzenlenmiştir. Kentsel gelişme alanlarının büyük kısmı, ilçe merkezinin batısında düzenlenmiş ve güney kesimdeki Bakırçay Büyük Ovası içerisinde kalan verimli tarım arazilerinin korunması amaçlanmıştır.
Yerleşme içinde kentsel ve arkeolojik sit alanlarının da yaygınlığı, yapılaşmanın bu alanların dışındaki bölümlere kaydırılması ve son yıllarda artan turizm etkinliğinin artacağı, kentte yerleşim alanı dışında turizm alanı için de gelişme alanlarına gereksinim duyulacağı düşünülerek, gereksinimin üzerinde bir gelişme alanı belirlenmiştir.
Kentin kuzeybatısında turizm tesislerinin de planlanması için düzenlenen gelişme alanlarında yer alacak turizm alanlarının yapılaşma koşullarının alt ölçekli planda belirlenmesi, bu bölgede düzenlenecek turizm tesis alanları dışında kalan bölge için geçerli olması kararlaştırılmıştır.
Ayaskent: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Bölcek: Bölcek'te gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Göçbeyli: Göçbeyli'de gereksinimi olan gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Yenikent: Yenikent'te gereksinimi olan gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Zeytindağ: Zeytindağ'da gereksinimi olan gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
BEYDAĞ: Çevre düzeni planının hedef yılı olan 2025 için 22.000 nüfus büyüklüğü kabul edilen Beydağ ilçe merkezinde, günümüzde var olan imar planı bulunan alanlarda henüz yapılaşmamış boş alanlar gereksinimi karşılayacak düzeyde olduğundan plan sınırları içindeki alanlar korunmuş, bu alanlar dışında planda ilave kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
ÇEŞME: Ağırlıklı olarak yazlık nüfus ve bu nüfusa bağlı gelişmelerin gözlendiği Çeşme'de, belediye sınırları içindeki alanların önemli bir bölümü Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi sınırları içinde kalmaktadır. İlçe merkezinde, Kale çevresindeki yerleşik alan ile ikinci konut bölgelerinde bir bölüm konutun sürekli yerleşim amaçlı kullanıldığı yerleşmede, konut kullanımları ile ticaret ve turizm kullanımları iç içe geçmiş durumdadır.
Onaylı, bütüncül 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planının, parçalı nazım ve uygulama imar planlarının bulunduğu Çeşme'de, genel olarak onaylı 1/25.000 ölçekli planların korunması ilkesel olarak benimsenmiş, son yıllarda doğal ve arkeolojik sit sınırlarında yaşanan değişiklikler dikkate alınarak düzenlemeler yapılmıştır.
Tüm yıl yerleşik insan sayısının her geçen yıl arttığı Çeşme'de 2025 yılında yazlık nüfus hariç olmak üzere 70.000 kişilik nüfus kabulü yapılmıştır. Kıyı bölgelerinde yer alan ve tamamına yakını ikinci konut niteliğinde yapılaşmış olan alanlar planda tercihli kullanım alanları olarak gösterilirken, merkezde ve iç kesimlerde yer alan, tüm yıl yerleşen sayısının daha fazla olduğu bölümlerdeki alanlar kentsel yerleşik ve kentsel gelişme alanları olarak gösterilmiştir.
Alaçatı: Alaçatı'da, onaylı planlarda bulunan kentsel gelişme alanları yeterlidir. Alaçatı'da, yerleşik alanların yanı sıra, turizm alanları ve tercihli kullanım alanlarında da alt ölçekli planlarda var olan yapılaşma koşullarının korunması kararlaştırılmıştır.
DİKİLİ: Onaylı 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı sınırları içinde yer alan ilçe merkezlerinden olan Dikili'de, genel olarak bu planlardaki kararlar korunurken, yerleşmenin gereksinimi olan kentsel gelişme alanları merkeze bitişik konumda, yerleşmenin güneydoğusunda ve doğusunda planlanmıştır. İkinci konut nitelikli olan Dikili'de, hedef yıl için 78.000 kişilik kabul nüfusu belirlenmiştir.
Tercihli kullanım alanları ve turizm tesis alanlarında, alt ölçekli planlarda var olan yapılaşma yoğunluklarının korunması, yeni eklenen turizm alanında yapılaşma koşullarının da hazırlanacak alt ölçekli planlarda verilmesi kararlaştırılmıştır.
Çandarlı: Yerleşim içindeki alanların önemli bir bölümü Kültür ve Turizm Gelişim Bölgesi ilan edilmiş olan Çandarlı da, onaylı 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı bulunan yerleşmelerdendir. Onaylı çevre düzeni planı üzerinden yapılan değerlendirmelerde, gereksinimin çok üstünde bir alanın ikinci konut amaçlı olarak planlandığı, korunacak sulak alan niteliğindeki Bakırçay Deltası içindeki bölümlerde olduğu gibi, yapılaşmaması gereken çok sayıda alanın yapılaşmaya açıldığı görülmektedir. Çandarlı’da kentsel gelişme alanları ve tercihli kullanım alanları, onaylı plan kararları dikkate alınarak düzenlenmiştir.
FOÇA: Özel Çevre Koruma Bölgesi içinde yer alan ve büyük bölümü arkeolojik ve kentsel sit niteliğinde olan Foça'da mevcut 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı kararları korunmuştur.
Bağarası: 5747 sayılı Yasa ile Foça’nın mahallesi durumuna gelen Bağarası'nda, yerleşmenin çevresinde var olan onaylı imar planları içinde gereksinim duyulan gelişme alanları planlanmış durumdadır. Yerleşmeye bitişik konumda yer alan Yenibağarası mahallesinin gelişme alanı gereksinimi de düşünülerek, planlı alana eklemeler yapılmıştır. Bunun yanı sıra, Bağarası yerleşmesinin güneybatısında, ikinci konut ağırlıklı, planlı bir alan süren yapılaşmalar da dikkate alınarak korunmuştur.
Gerenköy: 5747 sayılı Yasa ile Foça’nın mahallesi durumuna gelen Gerenköy yerleşmesinde onaylı imar planları yeterlidir.
Yenifoça: 5747 sayılı Yasa ile Aliağa’nın mahallesi durumuna gelen, Yenifoça'da yeni kentsel gelişme alanları düzenlenmiştir. Ancak, yerleşmenin çevresinde belirlenen alanlara ilave olarak oldukça büyük turizm ve ikinci konut alanları geçmiş yıllarda planlanmış ve bu alanlarda önemli oranda yapılaşmalar oluşmuştur.
KARABURUN: 2025 yılı için 27.000 kişilik yerleşik nüfus kabulü yapılmıştır. Yerleşmenin kuzeybatısında, mücavir alan içinde yer alan Bozköy ve Tepeboz mahallelerinin sahil kesiminde doğal veriler dikkate alınarak kentsel gelişme alanı düzenlemeleri yenilenmiş, Tepeboz mahallesi batısında 1/25.000 ölçekli planlarda turizm ikinci konut alanı olarak yapılaşmaya açılmış, tarımsal nitelikli bölümdeki yapılaşma kararları kaldırılırken, Bozköy kuzeyinde, tarımsal niteliği olmayan bir alan kentsel gelişme alanı olarak düzenlenmiştir.
Mordoğan: 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı sınırları içinde kalan yerleşmelerden olan Mordoğan'da onaylı planlarda var olan gelişme alanları, gereksinim duyulan alan büyüklüğünün üstündedir. Bu nedenle, onaylı 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı kararları ile yeni kentsel gelişme alanı önerilmemiştir.
Mordoğan yerleşmesi ve çevresinde belirlenmiş olan gelişme alanları, bir yandan yerleşmenin kendi nüfus artışının gereksinimini karşılamak için kullanılırken, diğer yandan yerleşmeye yönelik var olan ikinci konut talebinin de karşılandığı yerlerdir. Yerleşmenin kuzeyinde kıyıda çevre düzeni planlarında var olan tercihli kullanım alanı korunurken, güneyde var olan turizm tesis alanları, mahalleye dönüşmüş eski yerleşmelerin olduğu bölümlerde de kentsel gelişme alanları korunmuştur.
Mordoğan'ın güneyinde yer alan doğal sit alanlarında yapılaşmanın en az düzeye indirgenmesi, geçmişte çevre düzeni planıyla getirilmiş yapılaşma kararlarının azaltılması, Mordoğan kıyılarının Akdeniz Foku'nun doğal yaşam alanları arasında yer aldığı dikkate alınarak, kıyı kesimlerinin doğal bitki örtüsü korunarak rekreasyon alanları ve günübirlik tesis amacıyla kullanılması, gelişme alanlarının büyüklüğü de dikkate alınarak yeni gelişme alanı önerilmemiştir.
KEMALPAŞA: Hedef yıl için 174.000 kişilik nüfus kabul edilmiştir. Hedef yıl için gerekli olan alanlardan daha büyük alanın planlı olduğu Kemalpaşa'da, Organize Sanayi Bölgesi'nin gelişmesine koşut olarak yeni nüfusun gelmesi olasılığı dikkate alınarak planlı alanlar korunmuştur.
Mevcut planlarda yer alan tarım alanları ve orman alanları dışında kalan alanlar korunurken, 5216 sayılı Yasa ile Kemalpaşa'nın mahallesi durumuna gelen yerleşme alanları çevresinde, Kemalpaşa planlarına ek olarak gelişme alanları önerilmiş, Akalan ve Çambel mahalleleri arasında bulunan toplu konut alanına da planda ilave gelişme alanı olarak yer verilmiştir.
Armutlu: 5747 sayılı Yasa ile Kemalpaşa’nın mahallesi durumuna gelen Armutlu’da, hedef yıl için gerekli alanlar planlı olarak var olduğundan, yeni gelişme alanları düzenlenmemiş, onaylı imar planları korunmuştur.
Bağyurdu: 5747 sayılı Yasa ile Kemalpaşa’nın mahallesi durumuna gelen Bağyurdu’nda gerekli alanların üstünde bir alan planlanmış olduğundan mevcut imar planlı alanlar korunmuştur.
Ören: 5747 sayılı Yasa ile Kemalpaşa’nın mahallesi durumuna gelen, hedef yıl için Ören’de gerekli alanların üstünde bir alanın planlanmış olduğu Ören'de mevcut imar planlı alanlar korunmuştur.
Ulucak: 5747 sayılı Yasa ile Kemalpaşa’nın mahallesi durumuna gelen Ulucak’ta, hedef yıl için gerekli alanın oldukça üstünde bir alanın planlanmış olup sanayiden kaynaklı gelişme potansiyeli dikkate alınarak planlı gelişme alanları korunmuştur.
Yukarıkızılca: 5747 sayılı Yasa ile Kemalpaşa’nın mahallesi durumuna gelen Yukarıkızılca’da, hedef yıl için gerekli alanlara yakın bir alanın planlanmış olduğundan mevcut imar planlı alanlar korunmuştur.
KINIK: Planın hedef yılı olan 2025 için 49.000 nüfus büyüklüğü kabul edilen Kınık ilçe merkezinde, günümüzde var olan imar planlarına ilave olarak kentin kuzeyinde bulunan stadyum çevresinde yeni kentsel gelişme alanları oluşturulmuştur.
Poyracık: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle imar planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içindeki henüz yapılaşmamış alanlar dışında kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Yayakent: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
KİRAZ: Planın hedef yılı olan 2025 için 60.000 kişilik nüfus büyüklüğü kabul edilen Kiraz ilçe merkezinde günümüzde var olan imar planı bulunan alanlarda henüz yapılaşmamış boş alanlar gereksinimi karşılayacak düzeyde olduğundan plan sınırları içindeki alanlar korunmuş, bu alanlar dışında ilave kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
ÖDEMİŞ: Planın hedef yılı olan 2025 yılı için 177.000 kişilik nüfus büyüklüğü kabul edilen Ödemiş ilçe merkezinde var olan onaylı planların, plan dönemi içinde ortaya çıkacak gereksinimi karşıladığı, yeni kentsel gelişme alanı açılmasına gerek olmadığı düşünülerek mevcut imar planları içinde henüz yapılaşmamış alanlar ile toplu konut proje alanları kentsel gelişme alanı olarak düzenlenmiştir.
Bademli: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde bulunması nedeniyle, imar planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içindeki henüz yapılaşmamış planlı alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Birgi: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Bozdağ: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Çaylı: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Gölcük: Yaz aylarında, göl kıyısında var olan yayla bölümüne taşınan, kış aylarında ise ova kesiminde yaşamın sürdüğü Gölcük yerleşmesinin her iki bölümünde var olan yerleşik alanlar ve gelişme alanları bir arada değerlendirilmiştir. Yaz aylarında kullanılan ikinci konutların da yoğun olarak yer aldığı Göl kıyısında yer alan planlardaki gelişme alanlarından geçersiz hale gelen doğal sit içindeki bölümler tarım alanına dönüştürülürken, bu bölümdeki yerleşik alan planda gösterilmiştir.
Göl kıyısındaki bölümde hazırlanacak alt ölçekli, koruma amaçlı planlarda, yeni gelişme alanlarının önerilmemesi, bu alanda yaz aylarında artan nüfusu sınırlandıracak önlemlerin geliştirilmesi, göl çevresinin rekreatif amaçlı kullanımına yönelik plan kararlarının geliştirilmesi gerekmektedir.
Kayaköy: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan, henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Kaymakçı: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Konaklı: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
Ovakent: Gelişme alanlarının planlı alanlar içinde var olması nedeniyle, planı bulunan alanlar korunmuş, bu sınırların içinde var olan henüz yapılaşmamış alanlar dışında yeni kentsel gelişme alanı oluşturulmamıştır.
SEFERİHİSAR: Seferihisar ilçe merkezinde 2025 yılı nüfusu 88.000 kişi olarak kabul edilmiştir. Bu nüfusa, büyük alan kaplayan ikinci konutlarda yaşayan yazlık nüfus dahil edilmemiştir. İkinci konutların yer aldığı tercihli kullanım alanları, onaylı 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planları doğrultusunda düzenlenmiş, sit alanı sınırlarındaki değişimler doğrultusunda düzenlemeler yapılmıştır.
İzmir yolu üzerinde ortaya çıkan yapılaşma talepleri dikkate alınmış, mevzii imar planları ile yapılaşmış alanlar ile Seferihisar ilçe merkezini bütünleştirecek, karayolu çevresinde yola yönelik tesisler ile kentin kuzeybatısında yoğun olarak bölgesel gereksinim duyulan sosyal donatı alanlarının da yer alacağı gelişme alanı düzenlemesi yapılmıştır.
Yerleşmenin güneyinde, jeotermal kaynaklara en yakın bölümde, turizm alanı gereksiniminin tarım alanlarına olumsuz etkisini engelleyecek biçimde, tarım alanı niteliği olmayan bir bölgede, askeri alan sınırındaki alanlarda turizm alanı düzenlemesi yapılmış, jeotermal kaynakların da kullanıldığı farklı turizm türlerinin alt ölçekte bir arada planlanacağı alan düzenlenmesi amaçlanmıştır. Turizm alanlarında yapılanma koşulları alt ölçekli planlarda belirlenecektir.
Ürkmez: 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı sınırları içinde yer alan yerleşmelerden olan ve 5747 sayılı Yasa ile Seferihisar’ın mahallesi durumuna gelen Ürkmez'de ilave gelişme alanları planda düzenlenmiştir.
Doğanbey: 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı sınırları içinde yer alan yerleşmelerden olan ve 5747 sayılı Yasa ile Seferihisar’ın mahallesi durumuna gelen yerleşimde ilave gelişme alanları planda düzenlenmiştir.
SELÇUK: Selçuk'ta, turizm gelişmelerinin de etkisi dikkate alınarak, hedef yıl nüfusu 50.000 kişi kabul edilmiştir. Selçuk İlçe Merkezi’nde topografik ve yasal eşikler dikkate alınarak 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı kararları çerçevesinde kentsel gelişme alanları düzenlenmiştir.
Belevi: Belevi yerleşmesinde onaylı imar planlarının gereksinimi karşılayacak düzeyde olduğu belirlenmiş, ilave gelişme alanı önerilmemiştir.
TİRE: Çevre düzeni planının hedef yılı olan 2025 yılında Tire nüfusunun 134.000’e ulaşacağı kabul edilmiştir. Tire kentinde var olan imar planlarının yeterli olmadığı, hedef yılda erişilecek büyüklüğün gereksinim duyacağı kentsel gelişme alanları için planlı alan içinde yeterli alan olmadığı görülmektedir. Plan bütünlüğünün sağlanması, Tire OSB’nin etkisiyle kentin büyüme eğiliminde olması ve kent açısından gereksinim duyulan yeni kullanımlar nedeniyle ilave kentsel gelişme alanları planlanmıştır.
Gökçen: Gökçen mahallesinde, onaylı imar planlarının 2025 yılı nüfusunun gereksinim duyduğu alanı içerdiği, ilave alan düzenlenmesine gerek olmadığı belirleniş, onaylı plan kararlarına uygun düzenleme yapılmıştır.
TORBALI: Planın hedef yılına gelindiğinde 280.000 kişinin yaşayacağı kabul edilmiş, ilçenin sanayiye dayalı gelişimine bağlı olarak yeni kentsel gelişme alanlarına ihtiyaç duyulacağı değerlendirilmiştir. Onaylı imar planları ile birlikte, İzmir Merkez kentte ihtiyaç duyulan kentsel gelişme alanlarının bir kısmı Torbalı’da planlanmıştır.
Ayrancılar: İzmir Merkez Kent'ten kaynaklanan nüfus artışının Ayrancılar yerleşimi çevresinde karşılanması planlanmaktadır. Bu nedenle Ayrancılar yerleşiminde onaylı imar planları dışında yeni kentsel gelişme alanları düzenlenmiştir.
Çaybaşı: 5747 sayılı Yasa ile Torbalı’nın mahallesi durumuna gelen Çaybaşı yerleşmesinde mevcut imar planlarının Çaybaşı yerleşmesinin merkez kesiminde ve Torbalı ilçe merkezine bitişik olarak bulunduğu ve yeterli olduğu görülmektedir. Planı bulunmayan ve bu planda gelişme alanı önerilmeyen mahallelerde belirlenen yerleşik alanların çevresinde bu yerleşmenin gereksinim duyduğu gelişme alanlarının çevre düzeni planında kırsal yerleşmelerin planlanmasına ilişkin koşullara göre planlanması hedeflenmiştir.
Çaybaşı'nda imar planları içinde bulunan sanayi alanlarından, karayoluna cepheli, büyük bölümü yapılaşmış alanlar korunurken, karayoluna cepheli olmayan, tarım alanı niteliğindeki bölümler iptal edilmiş ve bu alanlar tarım alanına dönüştürülmüştür.
Karakuyu: Çevresinde son yıllarda başta mermer sanayi olmak üzere sanayi tesisleri gelişmeye başlayan ve 5747 sayılı Yasa ile Torbalı’nın mahallesi durumuna gelen Karakuyu'da mevcut imar planları gerekli olan gelişme alanları açısından yeterlidir.
Pancar: Organize sanayi bölgesi ve bu bölge çevresinde yer alan ve 5747 sayılı Yasa ile Torbalı’nın mahallesi durumuna gelen Pancar'da yeni mevcut kentsel yerleşme alanları yeterli olduğundan yeni kentsel gelişme alanı düzenlenmemiştir.
Subaşı: 5747 sayılı Yasa ile Torbalı’nın mahallesi durumuna gelen Subaşı yerleşmesinde, onaylı imar planlarında var olan gelişme alanları yeterlidir. Çaybaşı, belediye sınırları içine 5216 sayılı Yasa ile katılarak mahalleye dönüşen köylerin yerleşik alanları çevresindeki planların ise bu planda kırsal yerleşmeler için öngörülen planlama kurallarına uyularak planlanması öngörülmüştür.
Subaşı sınırları içinde, mutlak tarım alanları üzerinde ilgili kurum görüşleri alınmadan planlanmış olan sanayi alanlarının ise yoğun yapılaşmış bir bölümü korunurken, İzmir-Aydın karayoluna cepheli bölümlerinde ise planlar iptal edilerek bu alanlar tarımsal niteliği korunacak alanlara dönüştürülmüştür.
Yazıbaşı: İzmir Merkez Kent'ten kaynaklanan nüfus artışı için Kent çevresinde gereksinim duyulan gelişme alanlarının bir bölümünün yer alması öngörülen bir diğer yerleşme olan ve 5747 sayılı Yasa ile Torbalı’nın mahallesi durumuna gelen Yazıbaşı'nda, plan dönemi içinde İzmir Merkez Kent kaynaklı nüfusun bir kısmının gelmesi planlanmaktadır.
Yazıbaşı çevresinde bir bölümü sanayi, bir bölümü konut alanı olan, planlama öncesi alınması gerekli kurum görüşlerinin bir bölümü eksik olan, mevzuat açısından tartışmalı, gereksinimin üstündeki imar planlarının, mutlak tarım alanları üzerinde olan ve henüz yapılaşmamış bölümlerinde imar planları iptal edilmiş ve bu alanlar ilgili mevzuat doğrultusunda tarım alanına dönüştürülmüştür.
URLA: Urla ilçe merkezi, 5216 sayılı Yasa öncesinde Merkez, Zeytinalan, İskele, İçmeler ve Çeşmealtı gibi bölümlerden oluşan parçalı bir yapı sergilerken, yapılan düzenlemeler sonucunda belediye sınırları içine katılan ve mahalleye dönüşen köyler ile birlikte daha parçalı bir görünüm kazanmıştır. Urla belediye sınırları içinde var olan yerleşme bölümleri, farklı tarihlerde farklı kurumların yetki alanında, farklı plan kararlarıyla geliştiğinden, yapılaşma yoğunlukları ve ifraz koşulları başta olmak üzere önemli farklılaşmalar göze çarpmaktadır.
Hedef yıl için 112.000 kişilik nüfus kabul edilen Urla İlçesi sınırları içindeki alanlarda, yerleşme bölümlerinin, yeterli gelişme alanına sahip olmayan bölümlerinde (Merkez, Zeytinalan vb.) yapılan ilave gelişme alanı düzenlemeleri dışında, 5216 sayılı yasa öncesinde var olan Nazım İmar Planı kararlarının (yoğunluk, ifraz, arazi kullanım vb.) korunması hedeflenmiştir.
Urla belediye sınırları içinde kentsel yerleşik alan ve kentsel gelişme alanı olarak gösterilmiş olan alanların büyük bölümü ikinci konut niteliğinde olduğundan, bu alanlar yukarıda verilen hesaplamalara katılmamış, onaylı 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı kararlarına göre uygulamanın sürmesi, Çevre Düzeni Planı ile önerilen yeni gelişme alanlarının belirlenen yoğunluğa uygun olarak alt ölçekli planlarının hazırlanması amaçlanmıştır.
5216 sayılı Yasa öncesinde Urla Belediyesi sınırları içinde olmayan, Belediye sınırları içine 5216 sayılı Yasa ile katılan, tamamı planlı olmayan ve önemli oranda ikinci konut gelişmesi gözlenen bölgelerde, (Gülbahçe, Özbek, Balıklıova, Bademler vb.) ilkesel olarak varsa onaylı imar planı kararlarının (yoğunluk, ifraz vb.) korunması, benimsenmiştir.
Urla ilçe sınırları içinde yer alan ve mahalleye dönüşmüş kırsal niteliğini koruyan yerleşik alanlar çevresinde, kentsel gelişme alanı önerilmemiş olan bölümlerde, alt ölçekli planların bu planda kırsal yerleşmeler için önerilmiş olan kurallara uygun olarak hazırlanması gerekecektir.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Teknoparklar
Planlama Bölgesi içindeki alanlarda son yıllarda artan endüstriyel gelişmeler doğrultusunda, bu tesislerin teknolojik gelişimini arttırmak, ar-ge çalışmalarını kolaylaştırmak amacıyla, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Yerleşkesi içinde kurulmuş olan İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesine ek olarak, Manisa il merkezlerinde teknopark alanının kurulması önerilmiş, bu amaçla planda alan düzenlemesi yapılmıştır.
İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi: Urla İlçesi’nde İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) yerleşkesi içinde 20.03.2017 tarih ve 2017/10064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi sembol olarak plana işlenmiştir.
Dokuz Eylül Sağlık İhtisas Teknoloji Geliştirme Bölgesi: Türkiye’nin ilk ihtisas teknoloji geliştirme bölgesi olma özelliğini taşıyan ve 11.09.2017 tarih ve 2017/10809 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen Dokuz Eylül Üniversitesi’nin İnciraltı Kampüsü içerisinde bulunan Dokuz Eylül Sağlık İhtisas Teknoloji Geliştirme Bölgesi sembol olarak plana işlenmiştir.
İzmir Merkez Kent: İzmir Merkez Kent olarak tanımladığımız alan içinde ve bu alana bitişik konumda yer alan sanayi alanlarından, geçmiş yıllarda yapılaşmış ve diğer kentsel gelişmelerle iç içe geçmiş olan sanayi alanları ve konut dışı kentsel çalışma alanları ile küçük sanayi alanları kentsel yerleşik alanlar ve kentsel gelişme alanları içine katılmış, bu alanların çevresel etkileri de dikkate alınarak kullanım kararının değişimi de dahil olmak üzere planlanmasına ilişkin kararlar, yapılaşma koşullarının düzenlenmesi, (yapılaşma yoğunluklarının arttırılmaması koşuluyla) alt ölçekli planlara bırakılmıştır.
Bu tür alanların dışında, İzmir Merkez Kent içinde güneyde Pancar'da Tahtalı Barajı Havzası sınırları dışında onaylı imar planları bulunan sanayi alanları, çevre düzeni planına aktarılırken, bu alanda mevcut imar planı kararlarına göre uygulama yapılması benimsenmiştir.
Kentin kuzeyinde, Koyundere sınırları içinde onaylı imar planları bulunan sanayi alanı ile Çiğli-Ulukent-Koyundere aksıda karayoluna ve öneri çevre yoluna bitişik konumda büyük bölümü planlı alanlar, sanayi-depolama alanları olarak önerilmiştir. Sanayi-depolama alanı olarak önerilmiş olan alanlarda endüstriyel atıksu üretmeyen imalat türleri ile depolama tesisleri ve konut dışı kentsel çalışma alanları olarak nitelendirilebilecek kullanım türlerinin yer alması öngörülmüştür.
Bölgesel ve Kentsel Yeşil Spor Alanları
Menderes İlçesi, Tekeli Mahallesi’nde Göztepe Spor Kulübü’nün antreman ve altyapı tesislerinin yapılması amacıyla yaklaşık 14 hektarlık alan “kentsel ve bölgesel yeşil ve spor alanı” olarak planlanmıştır.
