Halime ERDOĞAN / GÜNDEME BAKIŞ - Ekonomist Murat Kartalkaya, Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik konjonktürü değerlendirerek, vatandaşa ve şirketlere önemli tavsiyeler verdi. Türkiye'nin ikinci bir enflasyon sarmalına girebileceğine dikkat çeken Kartalkaya, enflasyonun düşmesi için tüketimin düşmesi gerektiğine dikkat çekti. Kur korumalı TL hesaplarının Türkiye'nin başına bela olduğunu ancak vatandaş için şu anda en güvenilir yatırım kaynağının da kur korumalı TL hesapları olduğunu anlatan Kartalkaya, "piyasa kendini dengeleyecek, Dolar 22 - 24 bandına düşebilir" ifadelerini kullandı.
Kartalkaya'nın açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:
"ASLAN PAYINI EMEKLİLERE VERİRLER"
Maaşlara verilen zamlar henüz ele geçmeden emtia ve gıdaya zam geliyor. Ocak ayında emeklilere bir zam daha yapılır ve aslan payını onlara verirler. İktidarın politikası zaten bu.
"TÜKETİCİ VE BİREYSEL KREDİLER DURDURULAMIYOR"
Ticari kredi faizlerini yüzde 40'lara çıkarmıştır. Şirketlerin henüz enflasyon dengesini kuramadığını düşünüyorum. Enflasyon 60 ve 70'lere gidecek, dolayısıyla şirketler yakında ticari kredileri kullanmaya başlar. Krediler yine ucuz kalacak çünkü... Son merkez bankası verilerine tüketici kredileri, bireysel krediler durmuyor, durduramıyorlar. Vatandaş borçlanarak harcamaya o kadar alışmış ki, sürekli artıyor bireysel kredi kullanımı. Ticari krediler bıçak gibi kesilmişti ama bireysel krediler devam ediyor. Satın alma gücü azaldığı müddetçe bireysel ve tüketici kredilerini kesmek zor olacak.
"TÜRKİYE İKİNCİ SARMALA GİREBİLİR"
"Enflasyonu durdurmak için yurtdışında faizi artırıp, tüketimi kısıyorlar. Biz de tüketim kısılmıyor. Dünyada emtia fiyatları yüzde 43 oranında düştü ortalama şimdi başta benzin olmak üzere yeniden bir artış var. Bu nedenle Türkiye ikinci bir sarmala girebilir, çünkü tüketimi kesemiyoruz, ham madde artışları üzerinden enflasyonu da yaşayabiliriz. Özellikle 2024'le beraber."
"ARALIK YA DA OCAK AYINDA FAİZLER DÜŞER"
Konut kredileri çok yüksek, o kredilere normal vatandaşın gücü yetmez. 1,5 milyon kredinin aylık ödemesi 45 bin TL seyrinde. Ayda 45 bin TL'yi kaç kişi ödeyebilir! Kredileri aşağı çekebilmek için önce fiyatların oturması lazım. Bizde fiyatlar oturmuyor. Piyasada bir likidite fazlası var. Bunu çekmeleri lazım. Kur korumalı hesaplar Türkiye'nin en büyük baş belası, faizleri düşürdükleri anda ortalama 120 milyar dolara yakın döviz alabilecek bir güç var orada. Faizler aşağı çekildiği anda para dövize gidebilir. O yüzden faizleri aşağı çekemezler. Herkes bir şeyler bekliyor ama maalesef bir şey olmayacak, muhtemelen Aralık ya da Ocak ayında faizler düşecek.
"DÜZENE GİRMESİ EN AZ 24 AY"
Eğer hükümetin 'Yapıyoruz' dedikleri doğruysa, yurtdışından para gelecekse Türkiye'deki hayatı düzene sokması 24 ay. Türkiye'deki faiz düşecek, enflasyon geçecek kısmını geçeli çok oldu.
"DOLAR 22-24 LİRAYA DÜŞEBİLİR"
"Vatandaş elindeki parayı nasıl değerlendirsin" sorusunu yanıtlayan Kartalkaya, "En sağlamı kur korumalı olarak gözüküyor. Çünkü dövizlerde bir miktar gevşeme olabilir. TL son 2 ayda aşırı değer kaybı yaşadı. Piyasa kendi kendine oturacak, bunun için de 6 aya kadar dövizde hareket olmayabilir, gevşeyebilir. Dolar 22 - 24 lira seyrine inerse ben şaşırmam. Bu piyasanın kendi kendini dengelemesidir."
Kartalkaya şunları söyledi:
"ENFLASYONUN DÜŞMESİ İÇİN TÜKETİMİN DÜŞMESİ GEREK"
Ancak maalesef tüketim devam edecek. Yılsonu 35 - 40 diyorduk, gelen akaryakıt zamlarıyla zamlar 50 - 60'lara gitti. Bunu gören vatandaş yine bilecekse, bugün almazsam yarın yüzde 30 daha pahalı alacağım. O yüzden şimdiden alayım diyecek. Tüketimi bu yüzden engelleyemeyecekler. Tüketim engellenemediği için enflasyon aynı şekilde devam edecek.