Türkiye’nin saygın yükseköğretim kuruluşlarından biri olan Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ), Kahramanmaraş merkezli depremlerin yaralarını sarmayı sürdürüyor. Tarihin en büyük yıkımlarından birine neden olan depremlerin hemen ardından destek için dört koldan harekete geçen DEÜ, arama-kurtarma, sağlık hizmetleri, sosyal hizmetler ve hasar tespit çalışmaları ile afet koordinasyonuna önemli katkılar sunmuştu. Bir yandan deprem araştırma raporları yayımlayarak kamuoyunu bilgilendiren DEÜ’de bu kez, Veteriner Fakültesi uzmanları bölgeye yardım elini uzattı. DEÜ Rektörü Prof. Dr. Nükhet Hotar’ın talimatıyla bölgedeki hayvancılık işletmelerinin ve yetiştiricilerin durum tespiti ve destek faaliyetlerinde bulunmak için Adıyaman’a giden DEÜ Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zafer Bulut, Arş. Gör. Dr. Mustafa Yiğit Nizam ve Arş. Gör. Tunahan Çomak’tan oluşan DEÜ ekibi, saha destek çalışmalarına devam ediyor. GENİŞ KAPSAMLI ÇALIŞMA Depremin en çok etkilediği illerden olan Adıyaman’da ilk olarak T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Adıyaman İl Müdürlüğü ile iletişim kuran DEÜ ekibi, deprem ve sel felaketi sonrası bölgedeki hayvancılık işletmelerinin ve yetiştiricilerin durumu ve ihtiyaçları, mevsimsel ve salgın hastalık şüpheleri, hayvan barınaklarının durumu hakkında bilgiler topladı. Fizibilite çalışmalarına hemen başlayan DEÜ’lü bilim insanları, ziyaret edilecek işletmeleri ve yetiştiricileri belirleyerek harekete geçti. Ekip, ziyaret edilen tüm işletmelerde yurt dışı kaynaklı olarak ülkemizde de görülen SAT-2 tipi şap virüsü ile ilgili alınacak tedbirler başta olmak üzere, ihtiyaç duyulan yerlerde genel muayene, teşhis ve tedavi; sorun görülmeyen işletmelerde iklim şartları nedeniyle görülebilecek mevsimsel hastalıklara karşı önlemler aldı. ŞAP HASTALIĞINA DİKKAT ÇEKİLDİ Bölgedeki çalışmalar hakkında bilgi aktaran DEÜ Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zafer Bulut, işletme ve yetiştirici ziyaretlerinde SAT-2 tipi şap virüsüne özellikle dikkat çektiklerini belirterek, “Son iki aydır Türkiye’de de görülen ve gündem oluşturan viral bir zoonoz (hayvanlardan insanlara bulaşabilen) hastalık olan şap hastalığı ile ilgili tedbirleri de kapsayan önemli bilgilendirmeler yaptık. Şap hastalığı çift tırnaklı hayvanlarda görülen, bulaşma ve yayılması çok hızlı olan, buzağı ve kuzularda ölümlere; diğer hayvanlarda büyük verim kayıplarına neden olan bir hastalık. Şap virüsünün O, A, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3 ve ASIA I olmak üzere 7 ayrı serotipi bulunmaktadır. Türkiye’de daha önce rastlanmayan SAT-2 serotipinin yurtdışı kaynaklı olarak ülkemize geldiği ve Bakanlık verilerine göre 8 işletmede tespit edildiği bilinmektedir. Adıyaman ilinde şu ana kadar Şap hastalığı vakası bildirilmemiş ve 17 Mart 2023 tarihi itibariyle aşılama çalışması Veteriner hekimlerin özverili çalışmaları ile tamamlanmış bulunmaktadır” dedi. TEDAVİ SÜREÇLERİ BAŞLATILDI İşletmelerde barınakların zarar görmesinden dolayı kış şartları ve mevsim geçişleri sebebiyle bazı hayvanlarda solunum sistemi hastalıkları tespit ettiklerini paylaşan Bulut, bu hayvanlarla ilgili olarak tedavi süreçlerini başlattıklarını kaydetti. Bulut, “Muhtemel hastalıklara karşı alınabilecek tedbirler konusunda işletmeleri bilgilendirdik ve farklı hastalıklara karşı uygulanabilecek aşı protokolleri tavsiye ettik. Bazı işletmelerde ise yeni doğan buzağı ishalleri olduğunu tespit ettik ve tedavi protokolleri başlattık. Bu noktada DEÜ Veteriner Fakültesi tarafından pilot bir proje olarak gerçekleştirilen ve 2022 yılında tamamlanan ‘Buzağı Ölümlerine Karşı Gebe Hayvanların Aşılanması’ isimli projenin sonuçları da örnek gösterilerek, buzağılarda yaşanacak kayıpların önlenmesine yönelik tavsiyelerimizi yetiştiricilerle paylaştık” ifadesinde bulundu. Bulut ayrıca, hastalıkların teşhisinin ardından tedaviye başlanılan yerlerde Dokuz Eylül Üniversitesi ve Adıyaman İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından sağlanan ilaçların işletmelere bırakıldığı da belirtti. KORUYUCU ÖNLEMLERİ SIRALADI Aşılama çalışmalarının önlem amaçlı yapılmakta olduğunu, yetiştiricilerin de hastalıkla mücadelede koruyucu amaçlı alacakları önlemler bulunduğunun altını çizen Bulut, “Bu önlemler; işletme girişlerinde etkili dezenfektanların bulunması, işletmelere dışardan kimsenin girmemesi, mümkünse sadece bakıcıların girmesi, sağımda el, sağım makinesi ve meme temizliğine dikkat edilmesi, enfeksiyonun bildirildiği bölgelerden yem tedarik edilmemesi, enfekte bölgelere yakın meralara hayvan gönderilmemesi, yeni alınan hayvanların karantinaya alınarak sağlıklı olduğundan emin olunduktan sonra sürüye dahil edilmesi olarak sıralanabilir. İşletmede hastalık görülmesi durumlarında ise hemen bir Veteriner hekime haber verilmesi, sağlıklı ve hastalıklı hayvanların birbirinden hemen ayrılması, hayvan bakıcılarının da aynı şekilde ayrılması, hayvan altlıklarının güvenli olarak yok edilmesi, hasta olan hayvanların bulunduğu bölümlerin dezenfekte edilmesi gerekmektedir” bilgisini paylaştı. Açıklamalarını sürdüren Bulut, şunları kaydetti: “Yapılan saha çalışmaları esnasında T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’nden (TAGEM) Genel Müdür Dr.Metin Türker, genel müdür yardımcıları, daire başkanları ve il müdürlüğü heyeti ile birlikte çalışma alanına ziyaret gerçekleştirdik. Sayın Genel Müdür ve beraberindeki heyete Rektörümüz Sayın Prof. Dr. Nükhet Hotar öncülüğünde Üniversitemizin tüm birimleriyle yürüttüğü deprem seferberliğini anlattık. Şap hastalığı ile ilgili bahsettiğimiz tüm bilgiler ziyaret edilen bütün işletmelerde yetiştiricilere anlatılmış ve hastalıktan korunmadaki rollerinin önemine vurgu yapılmıştır. Şap hastalığı ile mücadelede kesim, karantina ve aşılama tedbirleri uygulanmaktadır. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından ülke genelinde aşılama çalışmaları başlatılmış olup hızla tamamlanmaya çalışılmaktadır.”