Danıştay 10. Dairesi'nin Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etmesinin ardından Ayasofya'nın Diyanet İşleri Başkanlığına devredilerek ibadete açılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, 10 Temmuz'da Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı. Ayasofya Camisi'nde sabah 10.00'da sala ve tekbirlerle başlayan programda, Kur'an-ı Kerim tilavetleri yapıldı. Türkiye'nin seçkin hafızları, ilk olarak birinci cüzü okuyan, ardından Kehf Suresi, Meryem Suresi, Yasin Suresi, Fetih Suresi ile kısa surelerden olan İhlas, Felak ve Nas Surelerini tilavet etti. Kur'an-ı Kerim tilavetlerinin ardından Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, okunan hatimlerin ve surelerin duasını yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı alanda Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş karşıladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan alana maskeli olarak gelirken Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da açılışa katıldı. KUR'AN OKUDU Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ayasofya'da Cuma Namazı öncesi Kur'an-ı Kerim okudu. Erdoğan'ın Kur''an okumasının ardından Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş da ilk duayı etti. AYASOFYA'DA KILIÇ GELENEĞİYLE CUMA HUTBESİ Dinayet İşleri Başkanı Prof. Ali Erbaş, Ayasofya'da Cuma Hutbesi'ni "kılıç geleneği"yle okudu. Cuma hutbesi şöyle: "Muhterem Müslümanlar! Bugün, Ayasofya'nın kubbelerinde yeniden tekbir, tehlil ve salavatların yankılandığı, minarelerinden ezan ve salâların yükseldiği gündür. Evlad-ı Fatihan'ın hasreti, ulu mabedin sessizliği sona eriyor. Ayasofya Cami-i Şerifi bugün yeniden mümin ve muvahhit cemaatine kavuşuyor. Bizleri böyle şerefli ve tarihî bir günde bir araya getiren Rabbimize sonsuz hamd ü senalar olsun. “Konstantiniyye mutlaka fetholunacaktır. Onu fetheden komutan ne güzel komutandır! Ve o asker, ne güzel askerdir!”i buyurarak fethi müjdeleyen Resûl-i Ekrem Efendimize salat ve selam olsun. Bu müjdeye nail olma aşkıyla yollara düşen İstanbul'un manevi mimarı Ebû Eyyûb el-Ensârî Hazretleri başta olmak üzere, ashab-ı kirama, onların kutlu izinden gidenlere, Anadolu'yu bize vatan eylemiş, korumuş ve emanet etmiş olan bütün şehit ve gazilerimize selam olsun. Çağının en gelişmiş teknolojisini üreten, gemilerini karadan yürüten, Allah'ın izni ve inayetiyle İstanbul'u fetheden, sonra da bu aziz şehrin tek bir taşına bile zarar gelmesine izin vermeyen, o genç ve dirayetli padişaha, Fatih Sultan Mehmet Han'a selam olsun. Ayasofya, asırlar öncesinden gelen gül rengi bir muştudur. Ayasofya, fethin nişanesi ve kıyamete kadar cami olması kaydıyla onu vakfeden Fatih'in emanetidir. Bu nadide emanetin cemaatine kavuşması için dünden bugüne canla başla emek veren büyüklerimize, ilim ve fikir insanlarımıza, irfan ve ihsan öncülerimize, tüm kardeşlerimize selam olsun. Aziz Müminler! Ayasofya'nın yeniden ibadete açılması, beş asır boyunca cami olarak müminleri bağrına basan mukaddes bir mekânın, aslî vasfını kazanmasıdır. Ayasofya'nın yeniden ibadete açılması, başta Mescid-i Aksa olmak üzere, yeryüzünün bütün mahzun ve mazlum mescitlerinin ümide kavuşmasıdır. Ayasofya'nın ibadete açılması, temeli tevhid, tuğlası ilim, harcı erdem olan medeniyetimizin yükselmeye devam edişidir. Kıymetli Müslümanlar! Bizim medeniyetimiz, cami merkezli bir medeniyettir. Camilerimiz, birlik ve dirliğimizin, ilim ve irfanımızın kaynağıdır. Yüce Rabbimiz, cami ve mescitleri imar edenler hakkında şöyle buyurmaktadır: “Allah'ın mescitlerini ancak Allah'a ve ahiret gününe iman eden, namazı dosdoğru kılan, zekâtı veren ve Allah'tan başkasından korkmayan kimseler imar eder. İşte doğru yolda oldukları umulanlar bunlardır.” Bir caminin yapılması ve varlığını koruması için gayret gösteren kimseleri Peygamberimiz cennetle müjdeler: “Her kim Allah için bir mescit bina ederse, Allah da ona cennette bu mescidin benzeri bir köşk bina eder.” Aziz Müslümanlar! Şimdi bize düşen, birlik ve kardeşlik şuuruyla camilerimizi canlı tutmaktır. Camilerimizi hayatımızın merkezine almaktır. Kadınıyla erkeğiyle, çocuğuyla, genciyle, yaşlısıyla camilerimizde olmak, camilerimizle hayat bulmaktır. Ayasofya Cami-i Şerifi'nin ifade ettiği ulvi anlamlara sahip çıkmak için daha büyük bir inanç, azim, kararlılık, heyecan ve özveri ile çalışmaktır." KILIÇ GELENEĞİ NEDİR? Osmanlı devletinden gelen bir gelenek olan "Kılıç Geleneği" padişahların kılıç kuşanma törenleri veya fethedilen yerlerde kılınan ilk namazda "kılıç geleneği" uygulanır. Sağ ele alınan Kılıç, “kullanma” niyetini ve düşmanı korkutmayı amaçlarken, sol ele alınması, dosta güven verme amacını taşıyor. İSTANBUL VALİSİ'NDEN AÇIKLAMA: NAMAZ ALANLARI TAMAMEN DOLDU İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, Ayasofya Camii çevresindeki namaz kılma alanlarının tamamının dolduğunu, salgın nedeniyle misafir girişlerinin durdurulduğunu belirtti. Sabah saatlerinde sosyal medya hesabından bir paylaşım yapan İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, 86 yıl sonra yeniden ibadete açılacak Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde açılış için hazırlıkların tamamlandığını belirterek, cami içinden fotoğraf paylaşmıştı. NAMAZ İÇİN 5 FARKLI ALAN Salgın nedeniyle Ayasofya Camisi ve çevresinde kadınlar için 2, erkekler için 3 olmak üzere 5 farklı açık alan, namaz kılma yeri olarak belirlendi. Erkekler için Ayasofya Meydanı, Sultanahmet Meydanı ve Yerebatan Caddesi; kadınlar için Sultanahmet Türbesi yanındaki alan ile Mehmet Akif Parkı tahsis edildi. FATİH SULTAN MEHMET TÜRBESİ'NE ZİYARET Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nin açılışı için gelen vatandaşlar, Fatih Sultan Mehmet'in türbesinde yoğunluk oluşturdu. Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi, bugün kılınan cuma namazıyla 86 yıl aranın ardından yeniden ibadete açıldı. Türkiye'nin farklı şehirlerinden ve İstanbul genelinden Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'ne cuma namazı için gelen vatandaşların önceki durağı, Fatih Camisi ve Fatih Sultan Mehmet Türbesi oldu. Vatandaşlar, yeni tip koronavirüs (Kovid -19) tedbirleri kapsamındaki önlemlerle içeriye alındı. İçeride ve pencere önünden dua eden vatandaşlar daha sonra türbeden ayrılarak cuma namazının kılınacağı Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'ne gitti. ZİYARET SONRASI AÇIKLAMA Fatih Sultan Mehmet'in türbesini ziyaret sonrası konuşan Erdoğan, "Az önce 350 bin kişi bugün Cuma Namazı'na iştirak etmiştir. Bu çok çok önemli bir aşkın mahsulüydü. Bütün ibadeti Diyanet İşleri Başkanlığımızın organizesiyle gerçekleştirdik. Bundan sonra Kültür ve Turizm Bakanlığımızın gerçekleştireceği restorasyon çalışmaları var. Çok daha anlamlı bir yapıya kavuşturacağız. Emeği geçen herkese, yargının koyduğu tavra, Cumhur İttifakı olarak ortaya koyduğumuz tavrın devamını diyorum" dedi. GÜVENLİK ÖNLEMLERİ ALINDI Vatandaşlar, namaz kılınacak alanlara Beyazıt Meydanı, Sirkeci ve Çatladıkapı'dan oluşan 3 ana istikametten geldi. Namaz alanlarına girişler, 11 ayrı kontrol noktasında polislerce arama yapıldıktan sonra sağlandı. GİRİŞLER SAAT 10.00'DA BAŞLADI Fatih Belediyesi tarafından salgın önlemleri kapsamında namaz kılınacak alanlarda saf düzeni işaretlemesi, dün akşam 20.00'de başlarken, sabah saatlerinde tamamlandı. Namaz kılınacak alanlara girişler sabah 10.00'dan itibaren başladı. Giriş noktalarında, ateş ölçümü ve maske kontrolü yapıldı. Bu kapsamda alanda kurulacak 17 sağlık noktasında 736 sağlık personeli, 1'i helikopter ambulans olmak üzere 101 ambulans görev yapıyor. Yenikapı'ya 4, Kazlıçeşme, Beyazıt Meydanı, Eminönü Meydanı, Cankurtaran Sultanahmet girişi gibi merkezi noktalarda birer mobil büfe ile toplam 6 çadır kuruldu. Alanda su, maske, dezenfektan ve tek kullanımlık seccade dağıtıldı. KIZILAY VATANDAŞIN İHTİYAÇLARINI KARŞILADI Ayasofya Camisi'nde kılınacak ilk Cuma namazı için açılış öncesinde tarihi güne tanıklık etmek isteyenler için alanda su, gıda, maske ve dezenfektan dağıtıldı. Şehir dışından da gelenlerle büyük bir kalabalığın toplandığı açılışta, alanın dört farklı girişinde yer alan Türk Kızılay araçları ile vatandaşlara su, meyve suyu, kek gibi paketli gıdalar ikram edildi. Türk Kızılay açılış günü koronavirüse karşı alınan tüm önlemlere ek olarak, açılışı izlemeye gelenlere maske ve dezenfektan dağıttı. "PROTOKOLE GİTMEK İSTEMEDİM" Namazını meydanda kılan CHP eski milletvekili Muharrem İnce, "Diyanet İşleri Başkanı'nın davetine değil ezanın davetine uydum. Protokole gitmek istemedim, Sultanahmet'te namazımızı kıldık. Diyanet İşleri Başkanı davete gerek yok demişti. Sonra davetiye gönderdi. İbadete açmak yerine siyasete açtıkları için oraya gitmedim" ifadelerini kullandı. "BUGÜN MİLLETİN DEDİĞİ OLMUŞTUR" 86 yıl aradan ibadete açılacak olan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nin açılışı için gelen eski başbakan Tansu Çiller de, "Bu çok büyük dirayet ve cesaret isteyen bir şeydir. Bunu başaran başta Cumhurbaşkanımız olmak üzere bütün emeği geçenleri teker teker kutlamak isterim. Bugün milletin dediği olmuştur. Bugün Ayasofya Camii'ne namaz kılmaya geliyoruz. Herkes bir şey söyler ama son sözü daima milletimiz söyler" dedi. SABAHA KADAR AÇIK Müftülük görevlileri, namaz kılınacak alanlarda vatandaşlara yardımcı olacak. Basın mensupları için Fatih Belediyesi Cankurtaran Sosyal Tesisleri araç park yeri olarak tahsis edildi. Ayasofya Camisi'nin açılışı dolayısıyla belirlenen ulaşım güzergahları ve sağlık noktalarını gösteren detaylı bilgiler, İstanbul Valiliği internet sitesinde yer alacak. Ayasofya Camisi sabaha kadar açık olacak. ÖZEL PARA BASILDI Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, darphanede basılan 'Ayasofya Camii' özel parası ile tarihe bir not daha düştüklerini belirtti. Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, darphanede basılan 'Ayasofya Camii' özel parasının fotoğrafına yer verdi. Albayrak paylaşımında ise "Darphanemiz tarafından basılan 'Ayasofya Camii' özel paramızla tarihe bir not daha düşüyoruz." ifadesini kullandı. AYASOFYA GÜL KOKACAK Isparta'dan 86 yıl sonra ibadete açılacak Ayasofya Camisi'ne serpilmek üzere 21 ton gül suyu gönderildi. Belediyeden yapılan yazılı açıklamada, gül suyunun cami ve çevresine serpildiği kaydedildi. Caminin iç kısmına 1 ton doğal, dış kısmına da 20 ton esansiyel gül suyu serpildi, namaz kılan cemaate ise 10 bin gül lokumu dağıtıldı.