Resmi Gazete’de yayımlanan Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmeliğe göre, taşıt satışlarında değerine göre 24 ile 60 ay arasında taksit yapılabilecek. Nihai fatura değeri 120 bin TL ve altında olan taşıt satışında taksit 60 ay, 120 bin ile 300 bin TL arasında olan taşıtlarda taksit 48 ay, 300 bin ile 750 bin TL arasında olanlarda 36 ay, 750 bın TL üstü değerde olan taşıtlarda taksit 24 ay olacak. Öte yandan sıfır kilometre otomobil alıp aylar sonra aracının hasarlı olduğunu fark eden mağdurların haberlerini sıklıkla duymaya başladık. Genellikle ikinci el otomobil piyasasında yaşanan hasar mağduriyeti neden artık sıfır araç alımında da ortaya çıkmaya başladı? Hiç kullanılmamış ve hasarsız olması gereken bu araçlar durdukları yerde nasıl hasar alıyorlar ve böyle hasarlı bir şekilde nasıl alıcı buluyorlar? Uzmanlar yanıtladı. Sıfır araçlar ya üretici fabrikadan bayilere taşınırken hasar görüyor ya da bazı bayiler arabaların kilometre sayacının bağlantısını keserek yeni araçları deneme sürüşlerinde kullanıyor. Bazen de üretim hatalarından dolayı araç hasarlı sayılabiliyor. Bu nedenle uzmanlar sıfır araç alırken de mutlaka ekspertiz yaptırılması gerektiğinin altını çiziyorlar. Hürriyet'ten Sedef Aslı'nın haberine göre hasarlı sıfır araç satın alan mağdurların sayısı hiç de az değil. Mahkeme sürecine taşınan ve basına yansıyan örneklere baktığımızda hepsinin ortak noktası aracı teslim almadan önce ekspertiz yaptırmamış olmaları. İşte birkaç örnek vaka... ŞANZIMAN HATASI NEDENİYLE 1-3-5'İNCİ VİTESLER EKSİKTİ Hatay'ın İskenderun ilçesinde yaşayan Burhan Tangut'un 2019'da aldığı sıfır kilometre arazi aracı, ikinci günde yolda kaldı. Yapılan incelemede araçta şanzıman hatası olduğu ve 1-3-5'inci viteslerinin eksik olduğu tespit edildi. 6 kez tamire giden araç en sonunda şanzımanın tamamen değişmesiyle işler hale geldi ancak Tangut, ileride otomobilini satışa çıkardığında yaşanacak olası bir değer kaybı nedeniyle zararının tanzimi için mahkemeye başvurdu. Bilirkişi raporunda arızanın fabrika çıkışından kaynaklı olduğu belirtilerek Tangut'un zarara uğramayacağı ifade edildi. Ancak yaptığı piyasa araştırmasında aracının değer kaybına uğradığını gören Tangut rapora itiraz etti. Mahkeme süreci halen devam ediyor. 460 BİN TL DEĞERİNDEKİ SIFIR ARAÇ BOYALI ÇIKTI Bursa'da yaşayan Onur Aydemir’in 460 bin TL değerindeki sıfır aracı hasarlı çıktı. Katıldığı bir çekilişte ücretsiz ekspertiz incelemesi hakkı kazanan genç, otomobile yaptırdığı ekspertiz incelemesinde, bagaj kapağının değişmiş ve boyalı olduğunu öğrendi. Firma yetkilileri sorunun fabrikadan kaynaklandığını söyledi. Aydemir, firma hakkında suç duyurusunda bulundu. HEM KAZALI HEM BOYALI ARACI GERİ ALMADILAR Fuat Karakuş, 2017 yılında bayiden sıfır kilometre araç aldı ve bedelini aracı teslim almadan peşin peşin ödedi. Teslim almaya gittiğinde aldığı aracın hem kazalı olduğunu hem de boyandığını fark etti. Aracın değiştirilmesini istedi ancak firma bu talebini geri çevirdi. 'SIFIR' DİYE ALDIĞI LÜKS ARAÇ HASARLI VE KİLOMETRESİ SİLİNMİŞ ÇIKTI İzmitli Alper Vurar, satın aldığı lüks sıfır aracın kazalı, tamir edilmiş, 130 kilometre yol yaptıktan sonra bilgisayarda sıfırlanmış olduğunu öğrendiğinde soluğu mahkemede aldı. HABERLERDE GÖRÜP ARACINI EKSPERTİZE GÖTÜRDÜ, ŞAŞKINA DÖNDÜ 2020 model sıfır araç alan Duygu Çamtaş, hasarlı sıfır araç mağdurları ile ilgili izlediği bir haberden etkilenerek ekspertize gitti ve şaşkına döndü. Rapora göre motor kaputu hasarlı çıktı. Firmaya giderek durumu bildiren Çamtaş, bayi ve fabrika yetkililerinin mağduriyetlerini gidermediği için savcılığa suç duyurusunda bulundu. Bunun gibi örnekleri çoğaltmak mümkün. Peki, bu tarz mağduriyetleri yaşayanlar haklarını nasıl aramalı ve benzer olayların yaşanmaması için sıfır araç satın alacaklar nelere dikkat etmeli? Konunun uzmanları anlattı. Sıfır araç satın alırken araç bayi çıkışlı olsa bile ekspertiz incelemesi yaptırmak gerekiyor mu? Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç: Bayi ile herhangi bir problem yaşamamak ya da hukuki bir sürece girmemek için sıfır araç alırken de ekspertiz yaptırılmasında fayda var. Çünkü bazen sıfır alınan araçlar aradan zaman geçip satılığa çıkarıldığı zaman, bazı sıkıntılar yaşanabiliyor. Bu problemlerin önüne ancak ekspertiz incelemesi ile geçilebilir. SIFIR DA OLSA HER OTOMOBİLİN BİR HİKAYESİ VAR Pilot Garage Oto Ekspertiz Türkiye Genel Müdürü Cihan Emre: Araç satın alacaklar sıfır km olsa dahi araca kuşkuyla yaklaşmalı ve detaylı ekspertiz yaptırmalı çünkü sıfır da olsa her otomobilin bir hikayesi olduğunu unutmayın. Sıfır araçlar yolda kullanılmamış olsa dahi gemi, tren veya tırlarla satıcılara gelirken bu süreçte bu araçların da başına kaza gelebiliyor, showroom'da ya da otoparkta başka bir araç çarpabiliyor, üzerine bir cisim düşebiliyor. Markaların showroom'larında satamayacağı hasarlı sıfır km araçları stok sıkıntısını fırsat olarak görenler satın alıp, onarıp, tekrar satışa çıkarıyor. PANDEMİ NEDENİYLE BAYİLERİN TOPLU SİPARİŞLERİ HASARLARA NEDEN OLDU Son zamanlarda hasarlı sıfır araç satın alan kişileri daha sık duymaya başladık. Bu tarz şikayetlerin artmasını sebebi nedir? Cihan Emre: Son bir yılda dünyayı saran pandemi, tüm sektörler gibi otomotiv sektörünü de birçok açıdan olumsuz etkiledi. Özellikle sıfır araçların piyasaya sınırlı sayıda sürülmesi ve sıfır araç almak isteyen müşterilerin üç ile altı ay süreyle bekletilmesi piyasada gerginliğe neden oldu. Bayilerinden toplu olarak sipariş edilen sıfır araçlar, sonrasında fahiş fiyatlara ilana çıkarıldı. Beklemek istemeyen vatandaş ise bu şekilde araç sahibi oluyor. Son dönemde artan sıfır araç ilanları da bu durumu gözler önüne seriyor. Sıfır aracın hasarı, araç hasar kaydı sorgulamasında çıkar mı? Aydın Erkoç: Normalde çıkması lazım ama bazı bayiler araçlarını kendi yetkili servisinde yaptırmıyor. Başka yerlerde, dışarıdaki özel servislerde yaptırdıkları zaman çıkmıyor. Yani dosya açılmıyor. KURUMSAL BİR FİRMAYA KAPSAMLI BİR EKSPERTİZ YAPTIRIN Sıfır araç satın alırken özellikle nelere dikkat etmek gerekiyor? Aydın Erkoç: Yeni bir araba alırken iç ve dış kısımlar mutlaka detaylı incelenmelidir. Satış görevlisine aracın nakliye esnasında ya da sonrasında hasar görüp görmediği sorulmalıdır. Bunun yanında aracın içine de bakarak gösterge paneli, kapı tamponları, koltuklar, camlar, klima detaylı kontrol edilmelidir. Farlar, lambalar ve göstergelerin düzgün çalışıp çalışmadığı da gözden geçirilmeli, akü kontrol edilmelidir. Aracı test sürüşüne çıkararak lastiklere bakılmalı ve tabii ki kilometresi de kontrol edilmelidir. Cihan Emre: Satıcı, tanıdığınız, eşiniz dostunuz dahi olsa, tarafsız ve kurumsal yapıya sahip, mal sahibinin değil kendinizin tercih ettiği bir ekspertiz noktasında satın almayı düşündüğünüz sıfır aracı kapsamlı bir şekilde kontrol ettirmekte büyük fayda var. SATICI HASARLI SIFIR ARACIN SORUMLULUĞUNDAN KAÇAMAZ Satın alınan aracın hasarlı çıkması durumunda satıcının sorumlukları nelerdir? Avukat Özgün Önal: Satın alınan sıfır km aracın, hasarlı olduğunun ortaya çıkması durumunda satıcının, satılan malın hasarlı olduğunu bilmediği yönündeki iddiası yasal makamlar tarafından kabul görmez. Söz konusu yasal düzenleme, satıcıları, ileride doğması muhtemel sorumluluklarını önlemek amacıyla satılacak malın niteliğine ilişkin detaylı inceleme yapmaya sevk ediyor. Bu sayede satış sözleşmesinde zayıf konumda bulunan tüketici lehine bir durum meydana getiriyor. Tüketici, sıfır aracı kontrol etmeden teslim aldığı için yasal olarak hatalı duruma düşer mi? Özgün Önal: Tüketici araç satın alırken, satılan ürünün durumunu, hasarlı olup olmadığını kontrol etmekle yükümlüdür. Örneğin; yetkili satış ofisinden satın alınan aracın teslimi esnasında mutlaka araç üzerinde detaylı inceleme yapılmalıdır. İlk incelemede ortaya çıkmayan veya gözle görülemeyen hasarların aracın kullanımı sonrasında ortaya çıkması durumunda ise Türk Borçlar Kanunu tüketiciye ikinci bir yükümlülük getirir. Kanuna göre söz konusu ayıbın satıcıya "hemen" bildirilmesi gerekir. Böylece satılan araçta ilk 6 ay içerisinde ortaya çıkan hasarların satış anında mevcut olduğunu baştan kabul etmiş ve söz konusu durumlarda ayıbın bulunmadığının ispatını satıcıya yüklemiştir. HASAR BİLDİRİMİ SATICIYA 2 YIL İÇİNDE YAPILMALI Aldığı sıfır aracın hasarlı olduğunu fark eden tüketici hakkını nasıl aramalı? Özgün Önal: Satın alınan araçta hasar tespit edilmesi durumunda, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da tüketiciye tanınan seçimlik haklara başvurulması gerekmektedir. Tüketici; Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, Satılanı alıkoyup hasar oranında satış bedelinden indirim isteme, Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, İmkân varsa, satılanın ‘ayıpsız misli’ yani yenisi ile değiştirilmesini isteme haklarından birine başvurduğu takdirde satıcı, söz konusu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Satıcının ağır hasarlı olmadığı veya aracı hile ile devretmediği durumlarda hasar sonradan ortaya çıksa dahi tüketicinin hasar bildirimini satıcıya 2 yıl içerisinde yaparak bu haklardan birine başvurması gerekecektir. Aksi takdirde bu hakkını kaybeder. Tüketicinin satın aldığı aracın hasarlı olduğunu tespit etmesine ve akabinde ücretsiz onarım veya yenisi ile değiştirilme talebini satıcıya yöneltmesine rağmen satıcı tarafından talep, 20 iş günü içerisinde yerine getirilmediği takdirde Tüketici Mahkemesi’ne başvurulabilir. Satıcının hasardan kaynaklanan sorumluluğu 2 yıllık zamanaşımına tabi olsa da tüketici, zamanaşımı geçtiğinde dahi hasar nedeniyle dava tarihine kadar meydana gelen zararlarının tazmini genel dava zamanaşımı (10 yıl) içerisinde Asliye Hukuk Mahkemesinde açılacak dava ile mümkün olmaktadır.