Koronavirüs vakaları ülkemizde son dönemde büyük bir tırmanışa geçerken, evlere ziyaretçi kabul edilmemesi ve kalabalık ortamlardan uzak durulması gibi önlemler her fırsatta dile getiriliyor. Ancak en çok bulaş hala evlerde yaşanıyor. Filyasyon ekiplerinin tespit ettikleri bazı koronavirüs vakaları salgınının yayılışındaki bilinçsizliği bir kez daha gözler önüne serdi. Buna tanık olan filyasyon ekipleri ise ilginç vaka örneklerini sosyal medyada paylaşıyor. Doğu Karadeniz’de 3 ailenin turşu buluşmasında çok sayıda kişinin koronavirüse yakalandığını twitter hesabından paylaşan doktor, şahit olduklarını Milliyet’e anlattı: TURŞUYA 21 VAKA “Karadeniz’in küçük bir köyünde üç aile geçtiğimiz hafta, “Vaka sayıları yoğunlaştı, en doğalından turşumuzu kuralım da bağışıklığımız gelişsin” diye köydeki büyüklerinin yanına lahana ve fasulye turşusu yapmaya çıkmışlar. Evlerine geri döndüklerinde birinde semptomlar çıktı. Saha çalışması yaptık. 1-2 pozitif vaka derken, çalışmalarda vakaların kaynağı ve yayılımını bulduk. Temaslılar karantinaya alınıp test yapıldı. Bir turşu yüzünden üç aile ve bulaştırdıkları kişilerle birlikte 21 pozitif vaka çıktı. İçlerinde kamu kurumunda müdür, banka çalışanı da vardı. ‘Eğitimli insanlarsınız neden bu dönemde toplandınız’ diye sorduğumda, “Turşu bağışıklığı güçlendiriyor o da koronavirüsü yenmemizi sağlıyor, o yüzden toplandık” dediler. 3 KÖYÜ ÜFÜRDÜ Bir de 80 yaşında kör ve yatalak bir amcanın hastaneye kaldırılmasıyla ilginç bir vaka yaşandı. Yaşlı amca pozitif çıkınca herkes şaşırdı. Çünkü hiç evden çıkmamıştı ve yanına da kimse gitmemişti. Öğrendik ki amcanın durumu kötüye gidince köye üfürükçü şifacı yaşlı bir teyze çağırılıyor. O teyzenin yaklaşık 120 temaslısını tespit ettik. Bu kişilerden test sonuçları pozitif çıkanların temaslılarıyla birlikte toplamda 136 pozitif vaka çıktı. 3 farklı köyde pozitif vakalarla temaslı yaklaşık 280 kişiyi karantinaya almıştık. Okuyup, üfledikleri arasında çocuklar, kadınlar ve yaşlılar da vardı. DÜĞÜNE KATILMIŞ Eylül ayının başlarında ise daha vahim bir olayı yaşadık. Bölgemizdeki bir düğün sonrası damadın babasının testi pozitif geldi. Filyasyon çalışması sonrası 14 farklı ilden toplamda 178 temaslı ve gelin-damat da dahil olmak üzere toplamda 53 pozitif vaka tespit ettik. Vaka kaynağını araştırdığımızda ise normalde İç Anadolu’da bir ilde evinde izole olması gereken pozitif bir vakanın, yakınlarına ayıp olmasın diye kimseye haber vermeden kendi özel aracıyla düğüne geldiğini belirledik. İki farklı akrabasında gece konaklayan, düğün öncesi ve sonrası toplu yemeklere katılan pozitif vaka, ilk başta saklanmıştı. Ancak yaptığımız çalışmada düğün fotoğraflarından edindiğimiz bilgilerle temaslıları eklerken kişiyi listeye ekleyemediğimizi fark ettik. Düğünden iki gün önce PCR testi pozitif çıkmış ama düğün yeğeninin olduğu için gelmiş. Tutanaklar tutuldu, cezai işlem uyguladık. OKEYİN DÖRDÜNCÜSÜ Temmuz ayında da 4 kişi yaylada kaçak olarak çalıştırılan bir kahvehanede kumar oynamışlar. İçlerinden biri pozitif çıkınca, utana-sıkıla iki kişinin ismini verdi. İlk başta kumar masasındaki dördüncü kişiye ulaşamadık. İlk iki gün tespit ettiğimiz 28 pozitif vakanın ardından kumar masasının 4. kişisine de ulaştık. Tanınmış esnaflardan olan kişi, işyeri zarar görmesin diye kendisini saklamış. Tabii semptomları başlayınca hastaneye başvuruyor ve pozitif. Diğerlerinden 2-3 gün sonra tespit edebildiğimiz bu dördüncü kişi, biz tespit edene kadar yaklaşık 16 çalışanı ve onların da aile içi temaslarıyla birlikte 27 kişinin pozitif olmasına sebep olmuştu.” EV İÇLERİ KALABALIK Ayrıca salgının başından beri filyasyon ekibinde yer alan doktor, vakalarla ilgili de şunları söyledi: “Karadeniz büyükşehirlere aşırı göç vermiş bir bölge ve insanlar covid çıktığından beri hem yurt dışından hem de İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli gibi yerlerdeki evlerinden çıkıp geldikleri için mevcut hane nüfusunun sayısı artıyor. 5-6 günlük çocuk amcasından covid kapıyor, ev içi kalabalık yaşam var. Üzerine bir de tanıdığımızdan bulaşmaz ‘Bak onun şikayeti yok’ algısı var” ifadelerini kullandı. VİRÜSE RASTGELE Öte yandan vaka patlaması yaşanan İstanbul’da sosyal mesafe ve maske kuralının ihmal edildiği yerler arasında Galata Köprüsü ve Boğaz hattı kıyıları dikkat çekiyor. Amatör balıkçıların saatlerce iç içe balık mesaisi endişe yaratıyor. Vaka sayılarının zirve yaptığı megakentte, Kovid-19 ile mücadele kapsamında İstanbul İstiklal Caddesi’ne girişler bile aynı anda 7 bin kişi şartına bağlanırken, amatör balıkçıların oluşturduğu görüntüler eleştiri konusu olacak türde. Sosyal mesafe kuralının neredeyse hiçe sayıldığı yerlerin başında ise Galata Köprüsü ile Arnavutköy sahili geliyor. Yan yana dizilen onlarca amatör balıkçının zaman zaman maske kuralını da ihmal ettikleri dikkatlerden kaçmazken, özellikle Galata Köprüsü’ndeki yoğunluk, Kovid-19 riski açısından endişe yaratıyor. Beşiktaş’a bağlı Arnavutköy sahilinde de benzer görüntüler oluşurken, amatör balıkçıların sosyal mesafe kuralını ihlal etmeleri vatandaşların da tepkilerine neden oluyor. Zaman zaman dört, beş kişilik gruplar halinde koyu sohbete dalan olta balıkçıları, Kovid-19’a davetiye çıkartırken, yaya yolunda yürüyenleri de tehlikeye atıyorlar. Sabahın erken saatlerinden hava kararana dek balık tutan amatör balıkçılara, Nisan, Mayıs döneminde kısıtlama getirilmiş, bu kısıtlama ancak 1 Haziran’dan itibaren serbest bırakılmıştı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ise 6 Haziran’da twitter hesabından, “Galata Köprüsü’nde bugün çekilen fotoğraftan anladığımıza göre, balıkçılar arasında 1,5 metre mesafe kuralına uyulmamış. Kovalar dolmuş mu, bilmiyoruz ama virüs köprüye uğramışsa eli boş dönmemiştir. Özellikle kronik hastalığı olanlar maskesiz, mesafesiz risk altındadır. Rast gelmesin” uyarısında bulunmuştu. Oltacılar ise sosyal mesafe kuralına uydukları takdirde Galata Köprüsü’nde yer kalmayacağını, balık tutmanın vazgeçilmez bir hobi olduğunu ve mümkün olduğunca dikkatli olmaya gayret ettiklerini dile getirdiler.